Binding and script features: Ebrulu karton kapak. Tezhip özellikleri : 1a kırmızı mürekkeple tığlı, mihrabiyeli, çerçeveliPhysical description: 5 leaves, (17 lines)/ 18x12 cm.Contents: Eserde Esma-i hüsna’dan “Latîf” isminin sayısal değerinden hareketle havassi hakkında bilgiler vardır.Paper type: Beyaz, aharlı, suyollu kağıtCalligraphic style: Nesih / Naskh scriptInk color: SiyahNotes: Written in 17 lines per page. Naskh script in black ink with red borders. The volume has marbled paperbackDescription of script: Yaprak sayısı : 5 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 125x60 mm / Kağıt boyutu : 180x120 mm / Yazmanın başı - sonu : 1b - 5b
Binding and script features: Kopmuş deri cilt. Tezhip özellikleri : Cetveller, “Kavluhû-Ekûlu ” kelimeleri ve derkenarlardaki “matlab” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. 77. Resimden sonraki yapraklarda cetvel yoktur.Physical description: 86 leaves, (22 lines)/ 21x15 cm.Contents: İzzeddin ez-Zencânî’nin sarf ilmine dair el-ʿİzzî fi’t-Tasrîf adlı eserine Teftâzânî’nin yazdığı şerhin haşiyesidir. Osmanlı medreselerinde yaygın olarak okutulan ve sarf cümlesi olarak bilinen beş eserden birisi olan ve el-Mebâdî fi’t-Tasrîf, et-Tasrîf gibi isimlerle de anılan kaynak metin el-Îzzî’de sarf ilminin tarifi ile fiillerin harf sayılarına ve türlerine göre tasnifi yapılır. Daha sonra i‘lâl kâidelerinin açıklaması yapılarak, illetli fiillerin istisnaî hâlleri zikredilir. Kitabın sonlarında ise, ism-i zaman ve ism-i mekân konu edilir. Eserini bir telif türü olan cönke yazdığı için Dede Cöngî lakabıyla maruf olan müellifin bu haşiyesinin Bulak (1255) ve İstanbul (1278, 1288) baskıları bulunmaktadır. Kimi terimleri kullanması ve meseleleri tafsilatıyla ele alması açısından bu haşiyenin Teftâzânî’nin diğer haşiyelerinden daha muteber kabul edildiği kaydedilmektedir. Eserin elimizdeki nüshası son taraftan eksiktir. 1a müsvedde olarak kullanılmıştır. 1b’de besmeleden önce istinsahın kolaylıkla bitirilmesi için Arapça dua vardır. Derkenarlarda matlaplar vardır. Nüsha reddâdelidir.Paper type: Filigranlı, âherli, açık renkli, orta kalınlıkta kağıtCalligraphic style: Talik / Taʿlīq scriptInk color: SiyahNotes: Written as one column in 22 lines per page. Taʿlīq script in black ink with borders in red. Brown leather binding.Description of script: Yaprak sayısı : 86 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 22 / Yazı alanı boyutu : 165x90 mm / Kağıt boyutu : 210x155 mm / Yazmanın başı - sonu : 1b - 86b
Binding and script features: Kenarları deri kaplı mukavva cilt. MS 514, Tezhip özellikleri : “Kavluhû” kelimeleri ve keşideler kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 515, Tezhip özellikleri : “Fasl” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 517, Tezhip özellikleri : “Kavluhû” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 519, Tezhip özellikleri : “Kâle-ekûlu” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Physical description: 6 manuscripts in 1 volume, (various lines)/ 20,5x14,5 cmContents: "Birbirinden farklı 6 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 514Contents: MS 515Contents: MS 516Contents: MS 517Contents: MS 518Contents: MS 519). MS 514: Esîruddin el-Ebherî'nin Îsâgûcî fi’l-Mantık isimli meşhur metnine Osmanlı Şey hulislamı Molla Fenârî’nin yazdığı şerhin haşiyesidir. Esere müellifine istinaden Kul Ahmed (veya galat-ı meşhur olarak Kavl-i Ahmet de) denilmektedir. Eserin el-Fevâidu’l-Fenâriyye ile birlikte çeşitli baskıları bulunmaktadır. Ek bilgiler: 1.eser: Altı eserli mecmuanın birinci eseridir. Eserin elimizdeki nüshası baş taraftan eksiktir. 1120/1708-9’da Hasan b. Ali el-Osmancîkî tarafından istinsah edilmiştir. Derkenar larda MesûdContents: İbn CündîContents: FeyzullahContents: Sadeddin gibi eser/müelliflerden yoğun bir şekilde iktibaslar vardır. Bu iktibaslar içerisinden özellikle Abdurrahman’dan (Efendi) yapı lanlar dikkat çekicidir. Yer yer minhuvât da göze çarpmaktadır. Nüsha reddâdelidir. MS 515: Elimizdeki eser Seyyid Şerif Cürcânî’nin oğlu için kaleme aldığı Farsça mantık risalesinin Arapça tercümesidir. TDVİA’daki bilgiye göre eserin müellifi Seyyid Şerif Cürcânî’nin oğlu Nurettin’dir. TercümeContents: kütüphanelerde Tercümetu’r-risâle fi’l-mantıkContents: ed-Dürre ve’l-ğurre fi’l-MantıkContents: Mantık hakkında bir risale ve Risale fi’l-Mantık gibi farklı isimlerle kayıtlıdır. Fakat elimizdeki nüshada bu isimlerin hiçbirisini teyit edecek bir bilgi yoktur. Mütercim mukaddimede Seyyid Şerif’in Farsça yazdığı bu eseri kendisininContents: fesahatinden dolayı daha kolay ezberlenebilen ve şerefinden dolayı daha güzel olan Arapçaya ekleme ve çıkartma yapmadan tercüme ettiğini bildirmektedir.Ek bilgiler: Altı eserli mecmuanın ikinci eseridir. 981/1573-4’de istinsah edilmiştir; müsten sih ve istinsah mekânı bilgisi yoktur. 20a’da içleri boş içe içe çizilmiş 3 daire ve 2 Arapça beyit bulunmaktadır. 20b dışında derkenarlarda haşiye yoktur. 29a’da is tinsaha/yazıya ve müstensihe dair Arapça ve Farsça beyitler bulunmaktadır. Bun lar müstensih tarafından yazılmış olmalıdır. 29b’de başka bir kelam eserinin ilk yaprağının b yüzü bulunmaktadır. Nüsha reddâdelidir. MS 516: Elimizdeki eserContents: tartışma metodolojisi âdâbu’l-bahs ve’l-münazaranın kurucusu kabul edilen Şemsüddîn Muhammed b. Eşref el-Hüseynî es-Semerkandî’nin (ö. 702/1303) felsefeContents: fıkıh ve kelâm disiplinlerinin hepsi için geçerli olabilecek şekilde münazara sanatı üzerine telîf ettiği eserine Mesud b. Hüseyin eş-Şirvânî’nin (ö. 905/1500) yazdığı şerhe ‘Imâdüddîn Ahmed b. Yahya tarafından yazılan haşiyenin haşiyesidir. Kitap isminin bazı nüshalarda müellifine nispeten Mesud ya da Mesud Bey olduğu görülmektedir. Elimizdeki nüshanın istinsah kaydında da eserin Mesûd diye bilindiği kaydedilmektedir. Kaynak eser tanımlarContents: bahs ve münazara düzeni ve de örnekler olmak üzere üç kısma ayrılmaktadır. Şirvânî’nin bu şerhinin tenkitli neşri yapılmıştır (bkz. Kaynakça). Ek bilgiler: Altı eserli mecmuanın üçüncü eseridir. 1086/1675-6’da yatsı namazından sonra Envâr-i Şemsiyye Medresesi’nde istinsahı bitmiştir. 30a’da eserin adı yazılıdır. Mü ellif ismi kaydedilmemiştir. Eserin zahriyesinde (30b) ve istinsah kaydında (89b) eser ismi yazılıdır. Der-kenarlarda başta Abdurrahman olmak üzere MuhyiddînContents: İbn Şucâ‘Contents: MollazâdeContents: TasdîkâtContents: KutbuddînContents: Gucdüvânî gibi müelliflerden yoğun alıntılar vardır. Bazı haşiyeler ise “li-Kâtibihî س ح “imzasıyladır. Nüsha reddâdelidirMS 517: Esîrüddîn Ebherî’nin mantığın tüm konularını kapsayan muhtasar risâlesi olan İsâgucî’ye meşhur Osmanlı âlimi Mollâ Fenârî’nin yazdığı şerhe Kul Ahmed tarafından yapılan haşiyenin haşiyesidir. Müellif mukaddimede –Kul Ahmed’in ismi üzerinden ironi de yaparak– ilim tahsil etmenin faziletine değindikten sonra ilimlerin en şereflisinin mantık ilmi olduğunu ve kendisinin de bu gerekçeyle işte bu eseri kaleme aldığını belirtmektedir. Eserin ismi ilk yaprakta (90b) besmeleden önce Hâşiyetu ‘Imâd ‘alâ Kul/Kavl-i AhmedContents: istinsah kaydında (114b) ise ‘Imâdu’l-Vâkı‘a ‘alâ Kul/Kavl-i Ahmed olarak kaydedilmektedir. Eserin ismi istinsah kaydındaki bu bilgiye göre verilmiştir.Ek bilgiler: Altı eserli mecmuanın dördüncü eseridir. İstinsahı Hasan b. Ali tarafından 1120/1708-9’in Muharrem ayında Amasya’da bulunan Mehmed Paşa Medre sesi’nde bitmiştir. Müstensih muharrem ayını aşure ayı olarak zikretmektedir. 90a’da mantık ilmine dair fevâid vardır. 114b’de istinsah kaydının etrafında yazı/ istinsah ve müstensihe dair iki adet Arapça beyit bulunmaktadır. Derkenarlar bazı tashih kayıtları dışında boştur. Nüsha reddâdelidirMS 518: Nispet hakkındaki bu risaleContents: ketebe kaydında iki defa verilen bilgiye göre Ahmed Çelebi tarafından derlenmiştir. Müellif mukaddimede mütekaddim ve müteaahir ulemanın mantık ilminde kaziyyenin konusu olan nispet hakkında ihtilaf ettiklerini ve bu meselenin tahkîk edilmesi için de kendisinin bu eseri kaleme aldığını belirtmektedir. Ahmed Çelebi mütekaddimûn-müteahhirûnun bu ihtilafını Kul/ Kavl-i Ahmed’teki kazıyyeler bölümünde yer alan “in kâne’l-hukmü…” cümleleri üzerinden tartışmaktadır Ek bilgiler: Altı eserli mecmuanın beşinci eseridir. İstinsah kaydı yoktur. Fakat iki sebepten bu mecmuadaki bir önceki müstensih tarafından istinsah edilmiş olmalıdır. Öncelikle elimizdeki nüshanın baş tarafları ile bir önceki nüshanın son tarafları aynı yaprağı paylaşmaktadır. Bunu düşündüren ikinci ve daha önemli özellik ise iki nüshanın da yazı karakteri neredeyse aynı olmasıdır. Şu durumda elimizdeki nüsha da Ha san b. Ali tarafından istinsah edilmiş olmalıdır. 116b’de ayet-i kerimeler vardır. 117a boştur. 117b’de mantıktan kaziyye çeşitlerini gösteren şema vardır. Derke narlar boştur. Nüsha reddâdelidir. MS 519: Mantık ilminde külliyat-ı hamse diye bilinen cinsContents: neviContents: fasılContents: hasse ve araz-ı ‘âm’mı konu alan Îsâgûcî türünde birçok eser kaleme alınmıştır. Esîruddin el-Ebherî’nin Îsâgûcî fi’l-Mantık ve Risaletu’l-Esîriyye fi’l-Mantık isimleriyle bilinen eseri Îsâgûcî literatürünün en meşhur çalışmasıdır. Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulan Ebherî’nin bu metni üzerine şerhContents: haşiye ve ta‘lîkâtlar yazılmıştır. Molla Fenârî’nin el-Fevâidu’l-Fenâriyye’si ile Hüsâmeddin Hasan el-Kâtî’nin şerhleri bunların başında gelmektedir. Îsâgûcî şerhlerinin ilki olarak bilinen Hüsâmeddin Hasan el-Kâtî’nin şerhi üzerine de haşiyeler yazılmıştır. Mezkûr haşiyelerden birisi de et-Tâlişî’nin elimizdeki bu eseridir. Bu eser üzerine Mestcizâde Abdullah b. Ömer (ö. 1150/1737) bir haşiye kaleme almıştır. et-Tâlişî’nin eserinin baskısı yapılmıştır (MardinContents: 2012). Ek bilgiler: Altı eserli mecmuanın altıncı eseridir. Eserin elimizdeki nüshası baş taraftan eksiktir ve istinsah kaydı yoktur. Derkenarlarda başta Abdurrahman olmak üzere Kul/Kavl-i AhmedContents: Şerh-i Şemsiyye gibi müellif/eserlerden alıntılar vardır. Nüsha reddâdelidir. ecmuaya dair: Elimizdeki mecmua bir mantık mecmuasıdır. İki tanesi Îsâgûcî şerhiContents: birisi ise haşiyesidir. Nüshalar 16.Contents: 17. ve 18. olmak üzere üç farklı yüzyıla aittir. Bu da mecmuanın sonradan tek seferde bir araya getirildiğini anlamamızı sağlar."Paper type: MS 515, MS 516, MS 517, MS 518, MS 519 : Filigranlı, âherli, sarı renkli, ince kağıtCalligraphic style: MS 515, MS 516, MS 517, MS 518, MS 519 : Talik / Taʿlīq scriptInk color: MS 515, MS 516, MS 517, MS 518, MS 519 : SiyahNotes: Six different manuscripts bound in this volume. Taʿlīq script in black ink. The binding is in a brown damaged leather cover.Description of script: MS 514 : Yaprak sayısı : 1a-19b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17. MS 515 : Yaprak sayısı : 20b-29a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 140x60 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm. MS 516 : Yaprak sayısı : 30b-89b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 140x60 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm. MS 517 : Yaprak sayısı : 90b- 114b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 23 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x145 mm. MS 518 : Yaprak sayısı : 114b-116a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 7-23-7-23 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x145 mm. MS 519 : Yaprak sayısı : 118a-137b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x145 mm
Binding and script features: Sırtı deri kaplı, üzeri baskılı kağıtla kaplı, miklepli mukavvâ ciltPhysical description: 254 leaves, (21 lines)/ 20x14 cm.Contents: Sekkâkî’nin Arap grameri ve belâgatına dair kaleme aldığı Miftâhu’l-‘Ulûm’un üçüncü kısmı üzerine Hatîb el-Kazvînî’nin yazdığı Telhîsu’l-Miftâh’a Sadeddin Teftâzânî tarafından yazılan el-Mutavvel isimli şerhin haşiyesidir. Hasan Çelebi’nin bu haşiyesinin küçük, orta ve büyük olmak üzere üç versiyonu olduğu kaydedilmektedir. Ancak Mevcut Hâşiye ‘ale’l-Mutavvel nüshalarının hangilerinin hangi versiyona ait olduğunu tespit eden bir çalışma henüz yoktur. Elimizdeki nüsha Süleymaniye Kütüphanesi Damad İbrahim Paşa Nr. 95’te bulunan müellif hatlı nüshanın versiyonundandır. Katip Çelebi ¨tam ve faydalı bir haşiye¨ olarak takdim ettiği bu eser Hasan Çelebi olarak da bilinmektedir. Nitekim Salim Erel yazmalarındaki bazı yazma eserlerin derkenarlarında bu esere Hasan Çelebi ismiyle atıf yapılmaktadır.Ön kapak içerisinde bu koleksiyondaki başka yazmaların da bir dönem sahibi olan Ereğli müftüsü Hafız Ali el-Avnî adına bir adet Arapça temellük kaydı ile iki adet temellük mührü vardır. Temellük kaydının formu Hafız el-Ali Avnî’nin diğer nüshalarında olduğu gibi altı tane mim-nun harfiyle oluşturulmuştur. Ia’da eserin künye bilgisi ve 1230/1814-5 tarihli iki not vardır. Notların birincisinde bu nüshanın Kalecikli Hacı Efendi’ye ait olduğu kaydedilmektedir. Hemen altındaki aynı tarihli diğer notta ise yine bu nüshanın notu atan kişi tarafından kendi hocasına kullanmak üzere (‘âriyet) verildiği belirtilmektedir. ‘Âriyet notu dikkat çekicidir: “Sebeb-i vücudum bâ‘is-i hayatım olan üstadım hazretlerine ‘âriyeten verilmiştir.” Bu notu atan kimse bir önceki notun sahibi Kalecikli Hacı Efendi olmalıdır. Bu iki notun biraz daha altında ise “Alaeddin kurbunda Ereğli Medresesi’nde müderris Kadıhanlı Hafız Efendi’ye verilmiştir, malum ola. Cüz, adet 2,” yazan başka bir not vardır. 1a’da eserin ismi ve Süleyman b. Mehmet adına temellük kaydı vardır. 1b’de eserin adı kayıtlıdır. 253b-254a’da kelâma dâir fevâid vardır. 254b boştur. Derkenarlarda yer yer fevâid bulunmaktadır. Bunların bazıları minhuvâttır. Bazıları ise مط ile remzedilen eserden iktibastır, kastedilen el-Mutavvel olmalıdır. Nüsha reddâdelidir.Paper type: Filigranlı, âherli, açık renki ince kağıtCalligraphic style: Talik / Taʿlīq scriptInk color: SiyahNotes: Written as one column in 21 lines per page. Taʿlīq scripts in black ink. The volume has paperback with flap.Description of script: Yaprak sayısı : 254 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : 140x80 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : II+1b-254+2 boş
Binding and script features: MS 471 : Sırtı deri, üzeri ebrulu kağıtla kaplı, miklepli mukavvâ cilt. MS 474 : Tezhip özellikleri : “Kâle-Ekûlu” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 475 : Tezhip özellikleri : “Kavluhû” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 476 : Tezhip özellikleri : Cetveller ve kaynak metnin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 477 : Tezhip özellikleri : “Kâle-Ekûlu” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 478 : Tezhip özellikleri : “Kâle-Ekûlu” kelimeleri ve bazı terimler kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 479 : Tezhip özellikleri : Konu başlıklarını gösteren kelimeler ve metinlerin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 480 : Tezhip özellikleri : 382b’deki besmele ile kaynak metnin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Physical description: leaves, (13-23 lines)/ 20x14,5 cm.Contents: Birbirinden farklı 10 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 471, MS 472, MS 473, MS 474, MS 475, MS 476, MS 477, MS 478, MS 479, MS 480). MS 471: Ali b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin mantık ilminde kaleme aldığı ve üzerine şerh, haşiye, ta‘lîk gibi çalışmaların yapıldığı eş-Şemsiyye üzerine Kutbuddîn Râzî’nin kaynak metin kadar şöhret bulan Tahrîru kavâ’idi’l-mantıkiyye fî şerhi’ş-Şemsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasavvurat bölümüne Seyyid Şerif Cürcânî tarafından yapılan haşiyenin haşiyesidir Ek bilgiler: On eserli mecmuanın birincisidir. Muhammed b. Baş Sofi tarafından 20 Zilkade 977/26 Nisan 1570 Pazartesi günü istinsah edilmiştir. Müstensih, istinsah gününün Hızır İlyas gününe denk geldiğini de ayrıca belirtmektedir. 1a’da Müderris Abdurrrahman adına temellük kaydı, mecmuada bulunan eserlerin ve ayrıca mecmuadaki birinci eserin künye bilgisi vardır. Derkenarlarda haşiyeler yoğun değildir. Bu notlar arasında tashih kayıtları ve minhuvâtın yanı sıra Kutbuddîn, Muhyiddîn gibi müelliflerden alıntılar vardır. 78b’de aritmetik hesaplamalar vardır. Nüsha reddâdelidir.MS 472: Alî b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin mantık ilminde kaleme aldığı ve üzerine şerh, haşiye, ta‘lîk gibi çalışmaların yapıldığı eş-Şemsiyye üzerine Kutbuddîn Râzî’nin kaynak metin kadar şöhret bulan Tahrîru Kavâ’idi’l-Mantıkiyye fî şerhi’ş-şemsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasavvurat kısmına Şairzâde tarafından yapılan haşiyedir. Müellif hakkında bilgi bulunamamıştır. Kaynak metin eş-Şemsiyye bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. eş-Şemsiyye’nin “Tasavvurât” kısmı Türkçeye Safranbolulu Seyyid Muhammed Fevzî tarafından Tercümân- ı Şemsiyye adıyla çevrilmiştir (İstanbul, 1307). Eserin ismi zahriyesindeki (79) kayıtlara göre verilmiştir. Ek bilgiler: Ahmed b. Devlet Sûfî tarafından istinsah edilmiştir. 79a’da eserin künye bilgisi ve Müderris Abdurrahman adına temellük kaydı yer almaktadır. Aynı mütemelliğin bu mecmuanın birinci nüshasında da temellük kaydı vardır. 95b’de birkaç defa “Mustafa” bir defa da “Mustafa Paşa merhum” yazmaktadır. 98b’de Muhammed b. Es‘ad es-Sûdânî’nin bir eserinin ilk yaprağının “b” yüzü ve de ilim tahsil edecek kişiye tavsiye içeren Arapça bir beyit vardır. 99a’da Mustafa ismi, Arapça kelâm-i kibâr ve aritmetik kayıtlar vardır. 99b’de dersten önce okunması tavsiye edilen Arapça dua vardır. Derkenarlarda tashih kayıtları vardır. Nüsha reddâdelidir. MS 473: Kazvînî’nin mantık ilminde meşhur eş-Şemsiyye’si üzerine Kutbuddîn et-Tahtânî’nin Tahrîru Kavâ’idi’l-Mantıkiyye fî Şerhi’ş-Şemsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasavvurat bölümüne Seyyid Şerif Cürcânî tarafından yapılmış haşiyedir. Mustakim Arıcı Seyyid Şerif’in Kutbuddîn haşiyesine (tasavvurât-tasdîkât) yapılan on sekiz çalışmanın isimlerini zikretmektedir. Kaynak metin eş-Şemsiyye bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan birinci bölümde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır.Ek bilgiler: On eserli mecmuanın üçüncü eseridir. Müstensihi Ali b. Recep b. Aliyyuddin’dir. İstinsahı 1100 emaziyelevvel/Şubat-Mart 1689 Salı günü öğlen vakti, Anarlı Köyü’nde, Abdülgafûr Efendi’nin meclisinde bitmiştir. İstinsah kaydındaki ifadeye göre aynı zamanda talebe olan müstensih, nüshanın sahibidir (Kâtibuhû ve mâlikuhû). 100a’da okunamayan temellük mührü, Abdullah b. Hacı Halil b. Hasan b. Abdülhalim el-Karatâşî adına 1240 tarihli/1824-5 temellük kaydı, nüshanın kıymetini gösteren not (13 kuruş) ve müfredin çeşitlerine dair fevâid ile aritmetik hesaplamalar vardır. 151b’de nüshanın 100 “sahife” olduğunu bildiren not vardır; bu not sahaf tarafından yazılmış olmalıdır. Derkenarlarda haşiyeler vardır. Nüsha reddâdelidir.MS 474: Kazvînî’nin mantık ilminde meşhur eş-Şemsiyye’si üzerine Kutbuddîn et-Tahtânî’nin Tahrîru Kavâ’idi’l-Mantıkiyye fî şerhi’ş-şemsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasavvurat kısmıdır. Râzî’nin şerhi medreselerde genelde Cürcânî haşiyesi ile birlikte okutulmuştur. Bu şerhin tamamı tek başına basıldığı gibi (İstanbul, 1259 vd.) haşiyeleri ile birlikte veya yalnız “Tasavvurât” kısmı basılmıştır. “Tasavvurât” kısmı Türkçeye Safranbolulu Seyyid Muhammed Fevzî tarafından Tercümân-ı Şemsiyye adıyla çevrilmiştir (İstanbul, 1307). Kaynak metin eş-Şemsiyye bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan birinci bölümde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır.On eserli mecmuanın dördüncü eseridir. Nüshanın istinsahı Ömer b. Mehmed b.Ömer b. Hasan b. Mustafa tarafından Larende Hisarönü Medresesi’nde Tâîzâde Hasan Efendi’nin meclisinde bitmiştir. İstinsah tarihi olarak sadece Şaban ayının ikindi namazı vakti verilmektedir. Müstensih, yılı yazmayı unutmuş olmalıdır. İstinsah kaydında müstensihin imzası da yer almaktadır. Müstensih, istinsah kaydının yanına Türkçe yazdığı notta okuyuculardan Fatiha istemektedir. 152a’da silinmiş bir mühür, eserin adı, Arapça beyit ve 1201/1786-7 ile 1212/1797-8 senelerinde meydana gelen gün ve ay tutulmasına dair iki adet Türkçe not vardır. Birinci notta Karamanlı ile İçelli’nin çimen kavgası ettikleri gün, aynı zamanda gün tutulmasının olduğu; ikinci notta ise Pazvantoğlu ile Ali Paşa’nın kavga ettikleri sene ay tutulmasının olduğu kaydedilmektedir. Bu yaprak aynı zamanda müsvedde olarak da kullanılmıştır. 152b’de mühür, 174b-175a arasında 3 adet şukka, 190b’de delâletin çeşitlerine dair fevâid ile Tehzîb’den alıntı vardır.Derkenarlarda haşiyeler, atır aralarında notlar vardır. Haşiyeler arasında Seyyid Şerif, Siyâlkûtî, Müftîzâde, ‘Imâd, Hâşiyetu Şerhi’-Metâli‘ gibi müellif ve eserlerden iktibaslar vardır. Bazı notların altında ise “Takrîr-i üstâz” kaydı yer almaktadır. Nüsha reddâdelidir MS 475: Mantık ilminde külliyat-ı hamse diye bilinen cins, nevi, fasıl, hasse ve araz-ı ‘âm’mı konu alan Îsâgûcî türünde birçok eser kaleme alınmıştır. Esîruddin el-Ebherî’nin Îsâgûcî fi’l-Mantık ve Risaletu’l-Esîriyye fi’l-Mantık ismiyle bilinen eseri, Îsâgûcî literatürünün en meşhur çalışmasıdır. Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulan Ebherî’nin bu metni üzerine şerh, haşiye ve ta‘lîkâtlar yazılmıştır. Hüsâmeddin Hasan el-Kâtî’nin Şerhu Îsâgûcî’si ve ilk Osmanlı Şeyhulislamı Molla Fenârî’nin el-Fevâidu’l-Fenâriyye’si bunların başında gelmektedir. Molla Fenârî’nin el-Fevâidu’l- Fenâriyye’si üzerine de haşiyeler yazılmıştır. Kul Ahmed diye bilinen Ahmed b. Muhammed b. Hızır’ın elimizdeki haşiyesi de bu çalışmalardan bir tanesidir. Esere, müellifine istinaden Kul Ahmed (veya galat-ı meşhur olarak Kavl-i Ahmet de) denilmektedir. Eserin el-Fevâidu’l-Fenâriyye ile birlikte çeşitli baskıları bulunmaktadır. MS 476: Esîruddin el-Ebherî de Îsâgûcî fi’l-Mantık isimli meşhur metnine Osmanlı Şeyhulislamı Molla Fenârî’nin yazdığı şerhtir. Molla Fenârî’nin bu eseri üzerine de Kul Ahmed diye bilinen Ahmed b. Muhammed b. Hızır, Ebu Bekir b. Abdulvahhab, Burhanuddin Ebu Kemaluddin haşiye yazmışlardır. Molla Fenârî eserin girişinde talebelerin (ihvân) mütalaası için kaleme aldığı bu eseri (Îsâgûcî) bir kış günü (aksari’l-eyyâm) sabahın erken saatinde yazmaya başlayıp akşam ezanıyla birlikte bitirdiğini kaydetmektedir. Ek bilgiler: On eserli mecmuanın altıncı eseridir. Nüshanın istinsahı Rebiulevvel 1087/ Mayıs-Haziran 1676’da öğle ezanının okunduğu sırada Konstantiniyye’de Sahn-ı Seman Medresesi’nde bitmiştir. İsmini vermeyen müstensih, kendisinin o esnada mezkûr medresede sâkin olduğunu kaydetmektedir. Müstensih bu kayıtta Konstantiniyye’yi “emn ü emânet yurdu” olarak takdim etmektedir. Derkenarlarda içlerinde Burhanuddîn, İsâgucî, Şerhu’ş-Şemsiyye, Metâli‘u’l-en-zâr, Hocazâde, Kul Ahmed, Kutbuddîn, Berda‘î, Süleyman Karabâğî, Sadullah gibi müellif ve eserlerden iktibaslar dikkati çekmektedir. Nüsha reddâdelidir. 246a’da başka bir nahiv eserine ait bir yaprak vardır. 271b boştur. MS 477: Esîruddin el-Ebherî de Îsâgûcî fi’l-Mantık isimli meşhur metni üzerine Hüsâmeddin Hasan Kâtî’nin yazdığı şerhtir. Îsâgûcî şerhlerinin ilki olarak bilinen bu şerh üzerine de aralarında et-Tâlişî, el-Berda‘î, Yahya b. Nasûh, Şirvânî ve Karaca Ahmed gibi âlimlerin olduğu kimseler tarafından haşiyeler yazılmıştır. Yüksek lisans tezi olarak çalışılan eserin çeşitli baskıları da bulunmaktadır.Ek bilgiler: On eserli mecmuanın yedinci eseridir. Nüshanın istinsahı Cemaziyelâhir, 1100/Mart-Nisan 1688-89 Perşembe günü işrak vaktinde bitmiştir. Derkenarlarda fazla haşiye yoktur. Nüsha reddâdelidir. 297b’de “Kök Ahmed Oğlu Mustafa’nın hayratıdır, vakfıdır, kuruş otuz beş (35)” yazılı vakıf kaydı vardır. MS 478: Esîruddin el-Ebherî de Îsâgûcî fi’l-Mantık isimli meşhur metni üzerine Hüsâmeddin Hasan Kâtî’nin yazdığı şerhin haşiyesidir. Bu haşiye üzerine Mestcizâde Abdullah b. Ömer bir haşiye kaleme almıştır. et-Tâlişî’nin eserinin baskısı yapılmıştır (Mardin, 2012). Ek bilgiler: n eserli mecmuanın sekizinci eseridir. Nüshanın istinsahı İsmail b. Hasan tarafından 1114/1702-3 senesinde bir akşam vakti bitmiştir. Müstensih kendisini nüshanın sahibi ve kâtibi olarak takdim etmektedir. Şu durumda bu istinsah kaydı aynı zamanda bir temellük kaydı kabul edilmelidir. İstinsah kaydının altındaki tarihsiz bir başka temelllük kaydında ise nüshanın sahip ve mâliğinin Mele Mahmud olduğu kaydedilmektedir. 298a’da besmele üzerine ta‘likât vardır. Muhammet b. Abdülhâdî’nin tarafından yazılmıştır ve bunun için ayrıca bir katalog tanımlaması yapılmamıştır. 353b’de İsmail adına 1144/1731-2 tarihli temellük kaydı vardır. Nüshanın baş tarafındaki yapraklarda derkenarlar bulunmaktadır. Bu derkenarlarda aralarında Tarsûsî, Abdurrahman, Berda‘î, Şirvânî gibi müellif ve eserlerinden alıntılar vardır. Bazı notların imza kısmında ise “Âh mine’l-mevt” bazılarında ise “Âh mine’l-mevt ba‘de’l-vusûl” yazmaktadır. Nüsha reddâdelidir. MS 479: Elimizdeki eser, tartışma metodolojisi âdâbu’l-bahs ve’l-münazaranın kurucusu kabul edilen Şemsüddîn Muhammed b. Eşref el-Hüseynî es-Semerkandî’nin felsefe, fıkıh ve kelâm disiplinlerinin hepsi için geçerli olabilecek şekilde münazara sanatı üzerine telîf ettiği eserine Mesud b. Hüseyin eş-Şirvânî’nin yazdığı şerhtir. Kitap isminin bazı nüshalarda müellifine nispeten Mesud ya da Mesud Bey olduğu görülmektedir. Elimizdeki nüshanın istinsah kaydında da eserin Mesûd diye bilindiği kaydedilmektedir. Kaynak eser tanımlar, bahs ve münazara düzeni ve de örnekler olmak üzere üç kısma ayrılmaktadır. Şirvânî’nin bu şerhinin tenkitli neşri yapılmıştır (bkz. Kaynakça). Ek bilgiler: On eserli mecmuanın dokuzuncu eseridir. 21 Cemaziyelahir, 1108/15 Ocak 1697 Pazar günü Abdullah b. Mehmed tarafından istinsah edilmiştir. 356. yaprak yırtıktır. Derkenarlar birkaç tashîh kaydı dışında boştur. Nüsha reddâdelidir.MS 480: Mantık ilminde külliyat-ı hamse diye bilinen cins, nevi, fasıl, hasse ve araz-ı ‘âm’mı konu alan Îsâgûcî türünde birçok eser kaleme alınmıştır. Esîruddin el-Ebherî’nin Îsâgûcî fi’l-Mantık ve Risaletu’l-Esîriyye fi’l-Mantık isimleriyle bilinen eseri Îsâgûcî literatürünün en meşhur çalışmasıdır. Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulan Ebherî’nin bu metni üzerine şerh, haşiye ve ta‘lîkât gibi yüze yakın çalışma yapılmıştır. Bu şerh de o çalışmalardan bir tanesidir. el-Kıyâs olarak bilinen müellifin talebeler arasında Şerîfî olarak bilindiğini belirten Bağdatlı İsmail Paşa, müellifin bu eserini 1175/1761-2 senesinde telîf ettiğini/tamamladığını kaydeder; fakat elimizdeki nüshada telîf tarihine dair bilgi yoktur. Ek bilgiler: uanın onuncu eseridir. Eserin elimizdeki nüshası son taraftan eksiktir. 382a’da Hafız Mehmet, Hafız Ali Efendi ve Hafız İbrahim Efendi adına temellük kayıtları vardır. Fakat bu kayıtlar daha ziyade müsvedde maksadıyla atılmış gibi durmaktadır. Yine aynı yerde Ayet-i kerimeden bir bölüm ve mantık ilmine dair fevâid vardır. Mecmuaya dair: Mecmuada on eser bulunmaktadır; dokuz tanesi tam, bir tanesi son taraftan eksiktir. Tam olan eserlerin hepsinde istinsah kaydı vardır. Bunlardan yedi tanesi tarihlidir, bir tanesinde ise yıl belirtilmeksizin sadece ay ve günün dilimi yer almaktadır. Tarihli nüshaların bir tanesi 16. yüzyıla, beş tanesi 17. yüzyıla, bir tanesi ise 18. yüzyıla aittir. Müstensihlerden sadece altı tanesi ismini belirtmektedir. Nüshalardan bir tanesi Larende Hisarönü Medresesi’nde Tâizâde Hasan Efendi’nin meclisinde, diğeri Sahn-ı Seman Medresesi’nde bitmiştir. Bir nüsha ise Anarlı Köyü’nde Abdülgafûr Efendi’nin meclisinde bitmiştir. Meclislerde istinsahın bitmesi müstensihlerin o esnada ders halakasında olduklarını işâret etmektedir. Mecmuadaki nüshalarda üç özellik dikkati çekmektedir: Birincisi mecmuadaki on eserden dokuz tanesi mantık, bir tanesi ise münazara ilmine aittir. Tema olarak ortak taraf mantıktır. İkinci özellik ise şerh-haşiye mecmuası olmasıdır. Mecmuadaki eserlerden beş tanesi şerh, beş tanesi ise haşiye türündendir. Sonuncu olarak da mecmuada nüsha sahipleri olarak müderrisler, talebeler ve hafızlar öne çıkmaktadır. Mecmuada direkt ve dolaylı olmak üzere iki tür temellük kaydı vardır. Birinci ve ikinci nüshanın sahibi Müderris Abdurrahman’dır. Üçüncü nüsha ise bir tabeleye aittir. Ali b. Recep b. Aliyyuddin bu nüshayı bir mecliste 1689’da bitirmiştir. Ali b. Recep’i diğer temellük kayıtlarından farklı kılan şey bu nüshaya sahip olduğunu istinsah kaydında söylemesidir. Yani istinsah kaydı aynı zamanda dolaylı yoldan temellük kaydı görevide görür. Aynı nüshanın diğer bir sahibi ise Abdullah b. Hacı Halil b. Hasan b. Abdulhalim el-Karatâşî’dir. Nüshaya sahip olduğu sene 1824/5’tir. Abdullah b. Hacı Halil bu nüshayı on üç kuruşa almıştır. Dördüncü nüshada 1797/8 tarihli notta Pazvantoğlu ile Ali Paşa’nın kavga (muharebe) ettikleri sene ay tutulması meydana geldiği yazılmaktadır. Kastedilen Pazvantoğlu Osman ile Tepedelenli Ali Paşa olmalıdır. Bu durumda nüshanın 18. yüzyılın sonlarında Vidin taraflarında olduğunu söylemek mümkündür. Beşinci nüshada Seyyid Abdullah adına mühür vardır. Altıncı nüshanın sahibi istinsahın bittiği esnada kendisinin İstanbul’da (Konstantiniyye) Sahn-ı Seman medresesi’nde sakin olduğunu bildirmektedir. Bu ifade onun talebe ya da müderris olduğuna ve nüshanın da sahibi olduğuna delalet eder. Müstensihin şehirden emn ü emanet yurdu olarak bahsetmesi dikkat çekicidir. Altıncı nüshada bir vakıf kaydı vardır. Buna göre nüsha Kök Ahmed Oğlu Mustafa’nın hayratıdır. O nedenle bu da dolaylı bir temellük kaydıdır. Bu kayıtta dikkati çeken şey ise nüshanın bedelinin de yazılmasıdır (35 kuruş). Sekizinci nüshanın müstensihi İsmail b. Hasan aynı zamanda nüshanın da sahibidir (1702/3). Bu, elimizdeki mecmudaki üçüncü dolaylı temellük kaydıdır. Bu nüshanın vaktiyle bir diğer sahibi ise Mele Mahmud’tur. Aynı nüshanın üçüncü sahibi ise İsmail isimli bir kimsedir (1731/2). Onuncu nüshada ise Mehmed, Ali Efendi ve İbrahim Efendi adına üç farklı temellük kaydı vardır. Üçününde ortak tarafı hafız olmalarıdır. Diğer yandan mecmuada silinmiş mühür bulunmaktadır. Bunların herhangi birisinin mecmuanın bütününe sahip olduklarına dair bir bilgi yoktur.Paper type: MS 471, MS 472, MS 473, MS 474, MS 475, MS 476, MS 477, MS 478, MS 479, MS 480 : Filigranlı, âherli, sarı renkli ince kağıtCalligraphic style: MS 471, MS 472, MS 473, MS 475, MS 477 : Talik / Taʿlīq script, MS 476, MS 478, MS 479, MS 480 : Nesih / Naskh scriptInk color: MS 471, MS 472, MS 473, MS 474, MS 475, MS 476, MS 477, MS 478, MS 479, MS 480 : SiyahDescription of script: MS 471 : Yaprak sayısı : 1b-78b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 19 / Yazı alanı boyutu : 125x70 mm / Kağıt boyutu : 200x145 mm. MS 472 : Yaprak sayısı : 79b-98a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 23 / Yazı alanı boyutu : 130x105 mm / Kağıt boyutu : 200x145 mm. MS 473 : Yaprak sayısı : 100b-151b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 200x145 mm. MS 474 : Yaprak sayısı : 152b-190a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 200x145 mm. MS 475 : Yaprak sayısı : 191a-244b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 200x145 mm. MS 476 : Yaprak sayısı : 246b-271a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 19 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 200x145 mm. MS 477 : Yaprak sayısı : 272a-297a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 13 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 200x145 mm. MS 478 : Yaprak sayısı : 298-352b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 19 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 200x145 mm. MS 479 : Yaprak sayısı : 353b-381b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 145x75 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm. MS 480 : Yaprak sayısı : 382b-401b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : 150x80 mm / Kağıt boyutu : 200x145 mm.
Binding and script features: Sırtı vişne çürüğü deri, üzeri şemseli kahverengi deri ile kaplı miklepli cilt. Tezhip özellikleri : Metinlerin üst tarafları ile “kavluhû” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Physical description: 3 manuscripts in 1 volume, (various lines)/ 21x16 cm.Contents: Birbirinden farklı 3 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 466, MS 467, MS 468). MS 466 : Elimizdeki bu Arapça eser, Sa’deddîn Taftâzânî’nin Tehzîbü’l-Mantık ve’l-Kelâm isimli eseridir. İki bölümden meydana gelen eserin mantık konularının işlendiği birinci bölümü kısa olmakla birlikte âlimlerin ilgisini daha çok çekmiş, şerh ve hâşiyelerin çoğu bu bölüm üzerine yapılmıştır. Burada mantık ilmi tanımlanarak konularına kısaca değinildikten sonra beş tümel, önerme çeşitleri, kıyas teorisi ve bilgi türleri ele alınmaktadır. İkinci bölüm ise kelâmla ilgili olup altı kısımdan meydana gelmektedir. Yazma eser kütüphanelerin çokça nüshası bulunan ve basımı da yapılan Tehzîbu’l-mantık üzerine 50’ye yakın şerh ve haşiye yapılmıştır. Elimizdeki haşiye de Celâleddîn Devvânî’nin yazdığı şerhin haşiyesidir. Müellif mukaddimede eseri Sultan Ebu’l-Gazi Ahmet el-Hüseynî’ye ithaf etmektedir. Ia’da Seyyid Şerif’in Metâli’ haşiyesinden iktibas ve dînî fevâid vardır. Ib’de besmele, IIa’da Hafız Ali el-Avnî b. İbrahim ed-Deylevî adına temellük kaydı, temellük mührü ve istiare kaydı ile eserin künyesine dair not bulunmaktadır. IIb boştur. IIIa’da Fakîhzâde olarak bilinen es-Seyyid Mehmed Şâkir adına iştira kaydı vardır. Bu kayda göre Fakihzâde eser/leri Bozdağlı Ahmed’in terekesinden el-Hâcc Mahmûd aracılığıyla satın almıştır. IIIb’de Tehzîbü’l-Mantık ve’l-Kelâm’a Celâleddîn Devvânî tarafından yapılan şerh üzerine Mîr Ebü’l-Feth Sa’îdî’nin yazdığı haşiyenin ilk yaprağı bulunmaktadır. 1a boştur. 126b-127 arasında iki tane şukk vardır. 136a-b boştur. Derkenarlarda haşiyeler vardır. MS 467 : Elimizdeki bu Arapça eser, Sa’deddîn Taftâzânî’nin Tehzîbü’l-Mantık ve’l-Kelâm isimli eseridir. İki bölümden meydana gelen eserin mantık konularının işlendiği birinci bölümü kısa olmakla birlikte âlimlerin ilgisini daha çok çekmiş, şerh ve hâşiyelerin çoğu bu bölüm üzerine yapılmıştır. Burada mantık ilmi tanımlanarak konularına kısaca değinildikten sonra beş tümel, önerme çeşitleri, kıyas teorisi ve bilgi türleri ele alınmaktadır. İkinci bölüm ise kelâmla ilgili olup altı kısımdan meydana gelmektedir. Yazma eser kütüphanelerin çokça nüshası bulunan ve basımı da yapılan Tehzîbu’l-mantık üzerine 50’ye yakın şerh ve haşiye yapılmıştır. MS 468 : Elimizdeki bu Arapça eser, Sa’deddîn Taftâzânî’nin (ö.792/1390) Tehzîbü’l-Mantık ve’l-Kelâm isimli eseri üzerine Celâleddîn Devvânî tarafından yapılan şerhtir. İki bölümden meydana gelen Tehzîbu’l-mantık ve’l-kelâm’ın mantık konularının işlendiği birinci bölümü kısa olmakla birlikte âlimlerin ilgisini daha çok çekmiş, şerh ve hâşiyelerin çoğu bu bölüm üzerine yapılmıştır. Burada mantık ilmi tanımlanarak konularına kısaca değinildikten sonra beş tümel, önerme çeşitleri, kıyas teorisi ve bilgi türleri ele alınmaktadır. İkinci bölüm kelâmla ilgili olup altı kısımdan meydana gelmektedir. Eserin elliye ulaşan şerh ve hâşiyeleri arasında en önemlisi Devvânî’nin Şerhu Tehzîbi’l-Mantık’ıdır. Devvânî’nin şerhi için Mîr Zâhid, Ebü’l-Feth es-Saîdî, Muslihuddîn-i Lârî, Mîr Fethullah Şîrâzî, Halhâlî ve Birgivî gibi âlimler tarafından hâşiyeler kaleme aldığı gibi Mîr Gıyâseddin Mansûr da Devvânî’nin şerhine bir reddiye yazmıştır.Paper type: MS 466, MS 467, MS 468 : Filigranlı, âherli, sarı renkli, orta kalınlıkta kağıtCalligraphic style: MS 466, MS 467, MS 468 : Talik / Taʿlīq scriptInk color: MS 466, MS 467, MS 468 : SiyahNotes: Three different manuscripts bound in one volume. Written as one column with various lines per page. Taʿlīq script in black ink with some words in red. Maroon leather binding with medallion, şemse and the volume has a flap.Description of script: MS 466 : Yaprak sayısı : III+1b-135b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 140x70 mm / Kağıt boyutu : 215x160 mm / Yazmanın başı - sonu : III+1b - 135b. MS 467 : Yaprak sayısı : 137b-140a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 25 / Yazı alanı boyutu : 140x70 mm / Kağıt boyutu : 215x160 mm / 275-287 resim vardır / Yazmanın başı - sonu : 137b - 140a. MS 468 : Yaprak sayısı : 143b-187a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 19 / Yazı alanı boyutu : 140x70 mm / Kağıt boyutu : 215x160 mm / Yazmanın başı - sonu : 143b - 187a.
Binding and script features: Kahverengi deri kaplı yıpranmış ciltContents: Mollâ Câmî’nin oğlu için kaleme aldığı ve müellifine nisbeten Molla Câmî veya Câmî diye de bilinen el-Fevâidu’z-Ziyâiyye fî Halli Müşkilâti’l-Kâfiye’nin haşiyesidir. Kaynak metin el-Fevâidu’z-Ziyâiyye, Cemâleddîn İbnü’l-Hâcib’in Arap gramerine dair kaleme aldığı el-Kâfiye adlı esere Molla Câmî’nin yazdığı şerhtir. İsim, fiil ve harflerin ele alındığı üç ana bölümden oluşan el-Kâfiye Sîbeveyh’in el-Kitâb’ı ve Zemahşerî’nin el-Mufassal’ından sonra nahiv ilmindeki üç temel eserden birisidir. Eser üzerine Arapça başta olmak üzere Türkçe ve Farsça 150 kadar şerh yazılmış, bilahere bu şerhlere haşiyeler, haşiyeler üzerine de ta‘likatlar kaleme alınmıştır. el-Kâfiye şerhlerinden belki de en meşhur olanıdır. Eser müellifine nisbeten Molla Câmî veya Câmî diye de bilinir. el-Fevâidu’z-Ziyâiyye üzerine kırktan fazla haşiye yazılmış bu haşiyelerden on tanesi basılmıştır. Elimizdeki eser de bu haşiyelerde Câmî’nin önde gelen müridlerinden Abdulgafûr-i Lârî’nin kaleme aldığı bir haşiyedir. Farklı baskıları yapılan haşiye üzerine Siyalkûtî tarafından bir haşiye yazılmıştır.Ek bilgiler: İlk 3 yaprakta ferâiz ilminde kaleme alınan başka bir eserin baş yaprakları vardır. 23b-24a, 68b-69a, 10b-107a arasında şukkalar bulunmaktadır. 168b boştur. 169a, 169b’de fevâid vardır.Paper type: Filigranlı, krem renkli az âherli kalın kağıtCalligraphic style: Nesih / Naskh scriptInk color: SiyahDescription of script: Yaprak sayısı : III+ / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 16 / Yazı alanı boyutu : 155x80 mm / Kağıt boyutu : 205x155 mm
Binding and script features: Tezhip özellikleri : “Kavluhû” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Physical description: 296 leaves, (21 lines)/ 20x14 cm.Contents: "İbnü’l-Hâcib’in el-Kafiye isimli metni üzerine Molla Câmî’nin el-Fevaidu'z-Ziyâ'îyye fi Hâll-i Müşkilâti'l-Kâfiye ismiyle kaleme aldığı Arapça şerhin haşiyesidir. İsâmüddîn el-İsferâyînî bu haşiyede hocası Molla Câmî ile el-Fevaidu'z-Ziyâ'îyye’nin bir başka muhaşşisi Abdülgafûr-i Lârî’ye eleştiriler de yöneltmektedir. İsimContents: fiil ve harflerin ele alındığı üç ana bölümden oluşan kaynak metin el-KâfiyeContents: Sîbeveyh’in el-Kitâb’ı ve Zemahşerî’nin el-Mufassal’ından sonra nahiv ilmindeki üç temel eserden birisidir. el-Kâfiye asırlarca Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. Eser üzerine Arapça başta olmak üzere Türkçe ve Farsça 150 kadar şerh yazılmışContents: bilahere bu şerhlere haşiyelerContents: haşiyeler üzerine de ta‘likatlar kaleme alınmıştır. Elimizdeki eser de el-Kâfiye şerhlerinden belki de en meşhuru olanı Molla Câmî şerhinin haşiyesidir. Birçok baskısı yapılan haşiye medreselerde de ilgi görmüştür.Mahmud b. İshak tarafından istinah edilmiştir. İstisah zamanContents: mekan bilgisi yoktur. 1a’da nahve dâir fevâid vardır."Paper type: Filigranlı, âherli, açık renkli, orta kalınlıkta kağıtCalligraphic style: Nesih / Naskh scriptInk color: SiyahNotes: Written as one column in 21 lines per page. Naskh scripts in black ink with some words underlined in red. Maroon leather binding with medallion, şemse, and a flap.Description of script: Yaprak sayısı : 296 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : 70x140 mm / Kağıt boyutu : 140x205 mm / Yazmanın başı - sonu : 1b - 296b
Binding and script features: Sırtı ve kenarları deri kaplı miklepli mukavvâ cilt. MS 447, Tezhip özellikleri : Kavluhû kelimeleri ve bazı yaprakarda bulunan bir, iki ve üçüncü cetveller kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir."MS 448, Tezhip özellikleri : Cetveller ve metinlerin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.MS 449, Tezhip özellikleri : “Kavluhû” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.MS 450, Tezhip özellikleri : “Kavluhû” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Physical description: 4 manuscripts in 1 volume, (17 lines)/ 22x16 cm.Contents: Birbirinden farklı 4 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 447, MS 448, MS 449, MS 450).MS 447:Ebu Hafs en-Nesefî’nin İslam akaidini derli toplu ve öğretici tarzda kaleme aldığı Akâidu’n-Nesefî ismiyle bilinen eseri üzerine Teftazânî’nin kaleme aldığı Şerhu’l-‘Akâid isimli şerhin haşiyesidir. Dip metin Akâidu’n-Nesefî muhtasar bir eser olmasına rağmen İslam dünyasında büyük ilgi ile karşılanmış, üzerine yetmiş civarında çalışma yapılmıştır. Elimizdeki haşiyenin kaynak metni Şerhu’l-Akâid ise bu çalışmaların en meşhurudur. Bu haşiyenin farklı baskıları bulunmaktadır. Dört eserli mecmuanın birinci eseridir. Eserin elimizdeki nüshası baş taraftan eksiktir. İstinsahı 1113/1701-2 yılının bir pazartesi işrakında Maraş’ta bulunan bir dağda bitmiştir. Müstensih Maraş’ı “vilayet” ve “Medine” kelimeleriyle takdim etmektedir. İstinsah kaydının hemen altında nüshanın istinsah edildiği kalemle yazılmış ve bu nüshanın sahibinin Yusuf b. Veli b. Mehmed olduğuna dair bir kayıt vardır. Yusuf b. Veli b. Mehmed yüksek bir ihtimalle nüshanın da müstensihidir. Ön kapak içerisinde hikmete dair fevâid ve Arapça beyit vardır. Özellikle 20b’ye kadar olan derkenarlarda yoğun bir şekilde haşiye vardır. Buralarda atıf/iktibas yapılan eserler arasında Tavâli‘, ‘Isâm, Kara Kemal, Bahru’l-efkâr ön plana çıkmaktadır. 21-48 yapraklar arasında cetvel yoktur. 48b boştur. 49a-b’de kelam mantığa dair fevâid bulunmaktadır. 50a boştur. 50b’de kelama dair fevâid vardır. Nüsha reddâdelidir.MS 448:Ebu Hafs en-Nesefî’nin İslam akaidini derli toplu ve öğretici tarzda kaleme aldığı Akâidu’n-Nesefî ismiyle bilinen eseri üzerine Teftâzânî’nin yazdığı şerhtir. el-Akâidu’n-Nesefiyye’nin küçük hacmine rağmen oldukça muteber bir metindir. İngilizce, Almanca ve Fransızcaya tercüme edilen bu Maturîdî metni üzerine yetmiş kadar çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların en meşhuru ise Eşarî kelamcı Teftâzânî’nin kaleme aldığı elimizdeki bu şerhtir. Metinden daha fazla itibar gören ve üzerine onlarca çalışma yapılmış olan Şerhu’l-Akâid, Osmanlı medreselerinde ilm-i kelamdan okutulan kitaplardan olmuştur. el-Akâidu’n-Nesefiyye’nin Semerkand dışında da tanınması/tanınırlığının artması ve medrese kitapları arasına girmesi büyük ölçüde Şerhu’l-Akâid’ten sonra olmuştur.Dört eserli mecmuanın ikinci eseridir. Nüshanın, yazı karakterinden, Maraş için kullandığı sıfatlardan (vilayet ve medine) ve günün zaman dilimini (biri işrak diğeri kuşluk vaktinde tamamlanmasından anlaşıldığı üzere) belirtirken gösterdiği hassasiyetten (yola çıkarak bir önceki nüshanın müstensihi Yusuf b. Veli b. Mehmed tarafından çoğaltılmış olduğunu söyleyebiliriz. Yusuf b. Veli b. Mehmed nüshanın da sahibi olmalıdır. Nüshadaki bazı yapraklar cetvelli bazı yapraklar ise boştur. Derkenarlarda haşiyeler bulunmaktadır.MS 449:Adududdîn el-Îcî’nin münazara-âdâb ilminden kaleme aldığı Âdâbu’l-bahs isimli metne Molla Hanefî olarak bilinen Muhammed Hanefî et-Tebrîzî’nin yazdığı şerhin Mîr Ebu’l-Feth tarafından yapılan haşiyesidir. Vaz‘ ilminin kurucusu olduğu kabul edilen el-Îcî’nin bu kaynak metni Âdâbu’l-Bahs ve Âdâbu’l-Adudiyye olarak da bilinir. Asırlarca medreselerde okutulup ezberlenilen el-Îcî’nin bu eseri istidlal yolu ve metodlarını konu alan yarım varaklık muhtasar bir metindir. Giriş, taksim ve sonuçtan oluşan risalenin taksim bölümü literatürün oluşturan temel meselelerin ele alındığı yerdir. Eserin üzerine birçok şerh ve haşiye yapılmıştır. Elimizdeki eser de bu haşiyelerden birisidir. Mîr Ebu’l-Feth’in bu haşiyesi üzerine de Gelenbevî İsmail Efendi’nin ta‘lîki vardır. Dört eserli mecmuanın üçüncü eseridir. 1700 Ekim-Kasım’ının (Cemaziyelevvel 1112) bir Pazar gününde Maraş’ta istinsahı tamamlanmıştır. Müstensih bu mecmuadaki birinci eserin de müstensihi olan Yusuf b. Veli b. Mehmed olmalıdır. 128a’da nahvî fevâid vardır. Derkenarlarda bazıları satır aralarında olmak üzere yoğun haşiyeler bulunmaktadır. Bu haşiyelerde ‘Isâmuddîn, Mollazâde, Ğubârî, Abdurrahman, Tarsûsî ve Mahmud Efendi’den yapılan alıntılar dikkati çekmektedir. Nüsha reddâdelidir.MS 450:Vaz‘ ilminin kurucusu olduğu kabul edilen Adududdîn el-Îcî’nin Âdâbu’l-Adudiyye olarak da bilinen münazara-âdâb ilminden kaleme aldığı Âdâbu’l-bahs isimli metne Molla Hanefî olarak bilinen Muhammed Hanefî et-Tebrîzî’nin yazdığı şerhtir. Şerh, şarihinin ismine nispetle el-Hanefiyye ale’l-Adudiyye olarak da bilinmektedir. Bu şerh üzerine Mîr Ebu’l-Feth tarafından haşiye yazılmıştır. Asırlarca medreselerde okutulup ezberlenilen kaynak metin olan Âdâbu’l-Bahs istidlal yolu ve metodlarını konu alan yarım varaklık muhtasar bir metindir. Dört eserli mecmuanın dördüncü eseridir. Nüshanın istinsahı Rebiulâhir 1112/Eylül-Ekim 1700 Cuma günü işrak vakti Maraş’ta bulunan bir medresede tamamlanmıştır. Müstensihi bu mecmuadaki diğer nüshaların da müstensihi olduğunu tahmin ettiğimiz Yusuf b. Veli b. Mehmed olmalıdır. 153a’da Arapça dua vardır. 171b boştur.Paper type: MS 447, MS 448, MS 449, MS 450 : Filigranlı, âherli, açık renki ince kağıtCalligraphic style: MS 447, MS 448, MS 449 : Talik / Taʿlīq script. MS 450 : Nesih / Naskh scriptInk color: MS 447, MS 448, MS 449, MS 450 : SiyahNotes: Four different manuscripts bound in one volume. Written as one column with 17 lines per page. Taʿlīq and Naskh scripts in black ink with some words in red. Leather binding with a flap.Description of script: MS 447 : Yaprak sayısı : 50 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 150x60 mm / Kağıt boyutu : 220x165 mm / Yazmanın başı - sonu : 1b - 50b MS 448 : Yaprak sayısı : 78 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 150x60 mm / Kağıt boyutu : 220x165 mm / Yazmanın başı - sonu : 51a - 127b MS 449 : Yaprak sayısı : 25 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 220x165 mm / Yazmanın başı - sonu : 128b - 152b MS 450 : Yaprak sayısı : 21 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 220x165 mm / Yazmanın başı - sonu : 153b - 171a
Binding and script features: Deffeleri ebrulu kağıt kaplı mukavva, sırtı deri ciltPhysical description: 82 leaves, (19 lines)/ 17,5x13 cm.Contents: Medreselerde ders kitabı olarak okutulan eser baştan eksiktir. Özellikle 1a-34b arasında sayfa kenarlarında haşiyeler ve notlar vardır.Paper type: Beyaz, aharlı, suyollu kağıtCalligraphic style: Nesih / Naskh script Ink color: Siyah, söz başları ve keşideler kırmızı, 30a’ya kadar yazı alanı kırmızı çerçeve içindeNotes: Written in 19 lines per page. Naskh script in black ink with red titles and bordersDescription of script: Yaprak sayısı : 82 / Satır sayısı : 19 / Yazı alanı boyutu : 115x70 mm / Kağıt boyutu : 175x130 mm / Yazmanın başı - sonu : 1a - 82b
Binding and script features: MS 524 : Sırtı ve kenarları deri, miklepli, mukavva cilt. Tezhip özellikleri : Cetveller ve her iki satırdan bir tanesi kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 525 : Tezhip özellikleri : Kasîde-i Bürde ve çifte cetveller kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Contents: Birbirinden farklı 2 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 524, MS 525).MS 524 : Mısırlı sûfî şair el-Busirî’nin Hz. Peygamber için yazdığı meşhur kasîdesidir. Asıl adı el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medh-i Hayri’l-Beriyye olan ve Kasîdetü’l-Bürde ismiyle meşhur olan on bölümlük eser, bazı nüshalarda 160 beyit iken bazılarında ise 165 beyittir. İslam dünyasının bu en meşhur kasîdesinin üzerine şerh, hâşiye, tahmîs, tesdîs, tesbî‘, taştîr ve nazîreler yazılmış ve İslam dünyasının konuştuğu nerdeyse bütün dillere çevrilmesinin yanı sıra Grekçe, Latince, İtalyanca, Fransızca, İngilizce, Almanca ile Afrika ve Güney Asya’daki mahallî dillere de çevrilmiştir.Ek bilgiler: Ia’da Hafız Ali el-‘Avnî b. İbrahim ed-Divlevî adına yedi adet mim nun harflerinden oluşan temellük kaydı ve 1258/1842-3 tarihli temellük mührü, okunamayan bir isim, “Kale önünde Hamza Ağa’ya” yazılı not, mecmuada bulunan eserlerin isimlerinin yazıldığı not, 1251/1835-6 senesinde kitabın küttab reisi Şaban Ağa’ya 80 kuruşa satıldığını gösteren iştira kaydı ve aritmetik hesaplamalar vardır. Ib’de yine Hafız Ali el-‘Avnî b. İbrahim ed-Divlevî adına yedi adet mim nun harfinden oluşan temellük kaydı ve Ia’dakinden farklı bir temellük mührü, Molla Bekir’in aldığı buğdayın dökümünü gösteren 1293/1876-7 tarihli not ve Hacı Mehmet Efendi’nin hanesine verilen buğdayın dökümünü gösteren not bulunmaktadır. 1a’da Arapça hadis-i şerifler, dua, kelâm-i kibârlar ve fevâid vardır. 12b’de harflerin ebcet hesabıyla karşılıkları, Türkçe ve Arapça beyitler; 13a’da Hayâtu’l-Kulûb isimli eserden nakil vardır. 13b boştur. Derkenarlarda Arapça hadis-i şerifler, hadis-i kutsîler ve az sayıda Türkçe beyitler vardır. Nüsha reddâdelidir.MS 525 : Mısırlı sûfî şair Busrî’nin Hz. Peygamber için yazdığı Kasîde-i Bürde diye meşhur olan el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medh-i Hayri’l-Beriyye isimli kasidenin şerhidir. İslam dünyasının bu en meşhur kasidesinin üzerine yüzlerce şerh, hâşiye, tahmîs, tesdîs, tesbî‘, taştîr ve nazîreler yazılmıştır. Hâdimî’nin eseri de bu şerhlerden bir tanesidir. 14a boştur. 66b-69b arasında etrafı kırmızı mürekkepli cetvelle çizilmiş boş yapraklar vardır. 70a’da Şeyhzâde’den naklen Arapça beyit, 70b’de el-Emâlî isimli manzum kelam eserinin ilk iki beyti ve Sultan Abdülaziz’in hal‘ fetvasının sureti ve Şerhu’l-Mevâkıf’tan nakil, 71a’da manay-ı izafiyeye dair fevâid ve aritmetik not vardır. 71b-74a boştur. 74b-76a arasında Arapça-Türkçe sözlük, 76b’de Divlevî Hacı Ali Efendi Hoca’nın kitaplarının listesi vardır. 77a-78b boştur. Ön kapak üzerinde cildin altında harekeli bir metin olduğu görülmektedir. Derkenarlarda kaynak metindeki beyitlerin Türkçe tercümeleri vardır. Nüsha reddâdelidir. Mecmuaya dair: Mecmuanın üç özelliği dikkati çekmektedir. Birincisi, mecmua bu koleksiyondaki birçok nüshanın vaktiyle sahibi olan Hafız Ali el-Avnî’ye ait olmasıdır. Nitekim Ia’da Hafız Ali Avnî’ye ait birisi onun diğeri ise başkası tarafından onun adına (onun yazısını takliden) yazılan iki temellük kaydı ve iki farklı temellük mührü bulunmaktadır. Bu başkası 76b’de de Hafız Ali el-Avnî’ye ait bazı kitapların künye bilgilerini de vermektedir. Buna göre o esnada Hafız Ali el-Avnî’nin temellüğünde olan şu eserler yer almaktadır: Mushaf-ı Şerif, Buhârî (birinci cilt, bir adet), Meşârik (bir adet), Mesâbîh (ikinci cilt, bir adet), Meşârik şerhi İbn Melek (bir adet), Meşârik Şerhi (Tefsiri denilmiş, bir adet), Tibyân (bir adet), Mültekâ (bir adet), Halebî (bir adet). Mecmuanın ikinci özelliği birinci ve ikinci eserlerin metin- şerh ilişkisiyle birbirine bağlı olmasıdır; yani bu düzenli bir mecmuadır. Her ne kadar iki nüshada da müstensih yoksa da ikisi de aynı müstensihin elinden çıkmış olmalıdır. Üçüncü özellik olarak ise mecmuada farklı okuyucu notları olmasıdır. Şaban Ağa’ya verilen para, Hacı Mehmed Efendi’nin evine verilen ve ayrıca Molla Bekir’in aldığı buğdayın dökümü, Hafız Ali Avnî’nin yukarıda bahsedilen kitapları, kale önündeki Hamza Ağa hakkındaki notlar mecmuaya renk katmaktadır.Paper type: MS 524, MS 525 : Filigranlı, âherli, sarı renkli, ince kağıtCalligraphic style: MS 524 : Nesih / Naskh script ; MS 525 : Talik / Taʿlīq scriptInk color: MS 524, MS 525 : SiyahDescription of script: MS 524 : Yaprak sayısı : 1b-12a / Sütun sayısı : 2 / Satır sayısı : 15 / Yazı alanı boyutu : 135x85 mm / Kağıt boyutu : 210x140 mm. ; MS 525 : Yaprak sayısı : 14b-66a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 210x140 mm.
Binding and script features: Kahverengi deri, deffeler sarı kağıt kaplıPhysical description: 2 manuscripts in 1 volume, (15 lines)/ 20,5x14,5 cm.Contents: Bu cilt, birbirinden farklı 2 yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur (Yazma numaraları : MS 192, MS 193). Her iki eser de Arapça yazılmış olup, kaleme alınma tarihleri bilinmemektedir.Paper type: MS 192, MS 193 : Beyaz, aharlı, suyollu kağıtCalligraphic style: MS 192, MS 193 : Bozuk nesih / Naskh scriptInk color: MS 192, MS 193 : Siyah, başlıklar, söz başları ve keşideler kırmızıNotes: Two different manuscripts bound in one volume. Written in 15 lines per page. Naskh script in black ink with titles in red. Brown leather binding covered with yellow paper.Description of script: MS 192 : Yaprak sayısı : 18 / Satır sayısı : 15 / Yazı alanı boyutu : 150x80 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 1b - 18b. MS 193 : Yaprak sayısı : 10 / Satır sayısı : 15 / Yazı alanı boyutu : 145x70 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 19b - 29b