Fatih Sultan Mehmed
- Holding institution:
- Sakip Sabanci Museum
- Data provider:
- Sakip Sabanci Museum
- Title:
- Fatih Sultan Mehmed
- Creator:
- Artist: John Young (1755-1825)
- Date:
- 1814
- Description:
- "Üstte “Sultan Mehmed Han-ı Sani-i Osmanî 7” kartuşun içinde ise Fransızca “SULTAN MAHOMET – KHAN II nd.” ve “LE CONQUERANT SEPTIEME EMPEREUR OTHOMAN” yazılıdır. Portrelerinde fetihlerini simgeleyen kılıcı ile gösterilen Fatih burada kılıcının kabzasını tutmaktadır. Kapıdağlı Fatih’i sarığına sorguç takan ve kürklü kaftan giyen ilk padişah olduğunu resimlemiştir. Altta İstanbul’un Galata’dan görünümü ile Galata sırtlarında duran Osmanlı ordusu ve Haliç’teki Osmanlı gemileri kentin Osmanlılar tarafından fethini gösterir.\r\n\r\nKonstantin Kapıdağlı’nın Padişah Portreleri Serisi \r\n\r\nKapıdağ Yarımadası’nın güneyindeki Kyzikos asıllı bir Rum olan Konstantin Kapıdağlı 19. yüzyıl başlarında yaşamış İmparatorluk dışında Batı anlayışında sanat eğitimi almış ve Saray için çalışmış bir Osmanlı ressamıdır. \r\nOsmanlı padişah portreciliğine getirdiği yenilik ile Osmanlı görsel kültür tarihinin önemli isimlerinden biridir. Portrelerinin yanı sıra ressamın yaptığı duvar resimleri ve manzara resimlerinin de olduğu bilinir. Üslup benzerliği Topkapı Sarayı Valide Sultan Dairesi’nin sofasındaki manzara resimlerinin Kapıdağlı’nın elinden çıkmış olabileceğini düşündürür. \r\nSultan III. Selim’in (salt. 1789-1808) Kapıdağlı'ya önce kendi portrelerini sonra kendisiyle birlikte 28 Osmanlı padişahının portresini sipariş ettiği bilinmektedir. Konstantin Kapıdağlı kâğıt üzerine guajla yaptığı bu portrelerde padişahları geleneksel silsilename portrelerinden farklı olarak Avrupalı hükümdar portrelerindeki gibi yönetici ve kumandan kimlikleriyle ayakta yarım boy dörtte üç profilden resmetmiştir. Madalyonlar içine yerleştirilen portrelerin altındaki dikdörtgen kartuşlar içine ise Osmanlının görkemli geçmişinin anımsatılması arzusuyla padişahların kazandığı zaferler fethettikleri yerler veya banisi oldukları mimari yapılar resmedilmiştir. \r\nPortreler basılmak üzere Londra'ya gönderilmiş oymabaskı işi Galler Prensi’nin de resmi mezzotint gravürcüsü olan John Young’a verilmiştir. İlk denemelerden sonra baskısı tamamlanan Sultan I. Osman'ın portresi İstanbul'da Sultan III. Selim’in onayına sunulmuştur. Padişah baskıyı beğenmişse de tahttan indirilmesi üzerine baskı çalışması durmuştur. \r\nSultan II. Mahmud'un saltanatı sırasında bu baskılar tekrar gündeme gelmiş Sultan IV. Mustafa (salt. 1807-1808) ve II. Mahmud'un (salt. 1808-1839) portrelerinin de eklendiği albüm 1815'te gene John Young tarafından Londra'da basılmıştır. III. Selim'den sonra tahta çıkmış olan Sultan IV. Mustafa ve II. Mahmud'un bu albümde yer alan portrelerinin ressamı ise bilinmemektedir.\r\nIII. Selim Young Albümü’nü yabancı hükümdarlara armağan olarak gönderilmek niyetiyle ısmarlamış ancak bunu gerçekleştirememiştir. 1815’teki baskı sırasında John Young İstanbul’a gönderilmek üzere üretilen kopyaların yanı sıra Londra’da satışa sunacağı nüshalar da hazırlamıştır. Bu nüshalara kendi önsözünü eklemiş sipariş sürecine dair bilgiler vermiş sultanların portrelerine eşlik eden tarihi metinler eklemiştir. Young Albümü’nün portreleri 1860’da Osmanlı sarayının resmi fotoğrafçıları da olan Abdullah Biraderler tarafından Pera’daki stüdyolarında kartvizit olarak basılmıştır. Ulaşılabilir fiyatlar ile satılan bu kartvizitler geniş bir kitlenin erişimine sunulmuştur.\r\nOsmanlı padişah portreciliği yüzyıllar boyu süren hanedanlığın temsili olarak benimsenmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasal ve kültürel yapısındaki Doğu-Batı sentezinin de bir ürünüdür. Osmanlılar İslam geleneği olan şecere geleneğini Avrupa portre anlayışı ile birleştirmiş ve pek çok portre albümü ve soyağacı üretmişlerdir. Padişah portreleri İmparatorluktaki modernleşmenin yaygınlaşması için de araç olmuştur. Taşınabilir boyutlarda üretilen bu portreler Osmanlı Hanedanı’nı Avrupa’da tanınır hale getirmiştir. Padişahların artık Osmanlı gücünü fetihlerle değil soyluluğunu ve Batılılaşan ideolojisini Avrupa görsel geleneğine uyan portreleriyle sergilemek ister gibidirler.\r\nKonstantin Kapıdağlı'nın padişah portreciliğine Avrupa üslubunu ve ikonografyasını getirdiği orijinal guaj portreler bugün Milli Saraylar Resim Müzesi’ndedir. John Young albümünde yer alan 28'i Konstantin Kapıdağlı tarafından resmedilmiş toplam 30 adet baskı padişah portresinin dokuzundan Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonunda da vardır. Portrelerin alt kısmında 1814’de Londra'da John Young tarafından basıldıkları yazılıdır. Müze’deki baskılar muhtemelen prova baskılardır bu nedenle tarihi bir önem de taşırlar. Kitap haline getirilmemiş bu örnekler guaj orijinallerinin birebir aynısıdır."Materials/Techniques: Mezzotint
- Type:
- Gravür
- Type (Narrower):
- Other Images
- Type (Broader):
- Image
- Extent:
- Measurements: 45 x 34 cm
- Rights:
- © Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi. Tüm hakları saklıdır.
- Identifier:
- 282-0146-JY