Abstract: "Collection containing two glosses on al-Shirwānī's commentary on Samarqandī's Risālah fī ādāb al-baḥth."Binding note: Stiffened brown leather. Each cover has an outer ruled border made of three blind fillets; half of the upper cover is missing.Contents: 1. fol. 1a-34a: Risālah ʻalá Mawlá al-ʻImād al-muḥashshī ʻalá Sharḥ al-Fāḍil Masʻūd al-Rūmī / Ibn Shujāʻ al-Dīn al-shahīr bi-Khazramah.Contents: 2. fol. 34b-37b: blank.Contents: 3. fol. 38a-56a: Risālah ʻalá Sharḥ al-fāḍil Masʻūd al-Rūmī / Jalāl al-Dīn al-Dawwānī.Ms. codex.Title supplied by cataloger.17 lines per page. Written in small but very clear naskh in black ink with use of red for "qāla" and "qawluhu", and to overline important words. In text no. 2, notes on content written in red in the margin. European glazed paper with watermarks; fol. 9 prev. 8 is a later replacement. Contains a few notes in the margin and some collation notes. Modern foliation in pencil using Western numerals (starts on fol. 2; between fol. 35 and 38 prev. 34 and 35, two fol. blank).Collation: Paper, fol. 56 + i (modern endpaper) ; 1⁸ (+1, fol. 9) 2-3¹⁰ 4⁸ 5¹⁰ 6⁸ (+1, fol. 48) ; catchword on the verso of each leaf.Copied by al-Ḥājj Qāsim in Qusṭanṭinīyah in 963 (from colophons, fol. 34a and 56a).
Binding and script features: MS 455, Tezhip özellikleri : Metin başlarını gösteren “Kâle” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 456, Tezhip özellikleri : Önemli görülen bazı kelimelerin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.MS 458, Tezhip özellikleri : “Kavluhû”-“Ekûlu” kelimeri ile önemeli görülen bazı kelimelerin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 459, Tezhip özellikleri : “Kâle’ş-şârih” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 460, Tezhip özellikleri : “Kâle’ş-şarih” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 461, Tezhip özellikleri : Önemli görülen bazı kelimelerin üst tarafları ile “Kavluhu” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 464, Tezhip özellikleri : “Kavluhû” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Physical description: 13 manuscripts in 1 volume, (various lines) / 20x13 cm.Contents: On üç nüshalı mecmuanın on üçüncü eseridir. Eserin elimizdeki nüshası baş ve son taraftan eksiktir. Dolayısıyla istinsah kaydı yoktur fakat nüshanın müstensihi bu mecmuadaki birçok nüshayı da istinsah eden İbrahim el-Hâcc Mustafa b. el-Hâcc İbrahim b. el-Hâcc Pîr b. Veli et-Tabbâ‘ın yazısına benzemektedir. 299a-302b arası ise başka bir müstensih tarafından farklı bir kâğıda istinsah edilmiştir. 244a-245a arasında başka bir eserden yaprak vardır. 245b boştur. 257a’da “Abd-i Huda Meh - med Emin” yazan 5 adet temellük mührü ve bu mührün taklit edildiği üç yazı var - dır. 257b’de aynı mühürden bir adet daha vardır. 286a, 288b, 291b, 292a, 292b’de kıyas şekillerine dair cetvel vardır. Teftâzânî’nin Şemsiyye Haşiyesi’nin son tarafları yer almaktadır. Bu yapraklar için ayrıca katalog kaydı açılmamıştır. Özellikle baş taraflardaki yap-rakların derkenarlarında haşiyeler vardır. Son tarafta yine aynı bu eserin başka bir nüshasının son tarafından yapraklar vardır, buralar için ayrıca fiş tutulmamıştır. Nüsha reddâdelidir. Mecmuaya dair: Elimizdeki mecmuanın altı özelliği dikkat çekmektedir: birinci özelliği, içerisinde hem matbu hem de yazma eserler bulunmaktadır; ikinci özelliği, yazma eserlerin hepsi bir mantık metni olan eş-Şemsiyye üzerine yazılan şerh-ha - şiyelerden oluşmaktadır; üçüncü özelliği mecmuada aynı eser (Tahrîrü’l-Kavâ‘i - di’l-Mantıkiyye) birden fazla yer almaktadır; dördüncü özelliği, mecmuada tarih bulunan nüshaların hepsi 18. yüzyılın başına aittir. Mecmuanın beşinci özelliği ise mecmuadaki on tane yazma eserin en az altı tanesinin müstensihinin “Mustafa” isimli bir kimse olmasıdır. Bazı nüshaların derkenarlarındaki haşiyeler de bu müs - tensih tarafından tutulmuş olmalıdır çünkü hat çok benzemektedir. Nüshaların titizliği ve metin-derkenarların estetik düzeni dikkat çekmektedir. Müsten - sihin istinsah zamanını belirtirken sadece günün adını vermekle yetinmeyip hangi va - kitte olduğunu belirtmesi de onun bu titizliğiyle (ya da zaman algısıyla) ilgili olmalıdır. Nitekim dördüncü nüsha sabah, beşinci nüsha öğle ile ikindi arası, yedinci nüsha öğle, onuncu nüsha ikindi, on birinci nüsha işrak vaktinde tamamlanmıştır. Daha ilginci ise müstensihin altıncı nüshanın istinsahını ikindi vakti ya da sonrasında bittiğini söyle - yerek tereddütlü bir ifade kullanmasıdır. Bu ise istinsah kayıtlarının sonradan yazıldı.Birbirinden farklı 13 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 452, MS 453, MS 454, MS 455, MS 456, MS 457, MS 458, MS 459, MS 460, MS 461, MS 462, MS 463, MS 464).MS 452:Osmanlı âlimi Gelenbevî’nin âdâbu’l-bahse dair kaleme aldığı ve Risâletü’l-âdâb, Gelenbevî ‘Ale’l-âdâb gibi isimlerle bilinen eserinin Hasanpaşazâde tarafından yapılmış şerhidir. Kaynak metinde âdâb ilmin tanımı ve mevzuuna değinildikten sonra takrîb, men‘, mu‘ârâza gibi âdâb ilminin konusuna dair meseleler ele alınmaktadır. Şarih ise kendi eserinde Gelenbevî’nin metnindeki anlaşılması zor bazı meseleleri açıklığa kavuşturduğunu ve bunun yanı sıra esere âdâb kitaplarından kimi bilgiler de ilave ettiğini kaydetmektedir. Hasanpaşazâde eserine Fetĥu’l-vehhâb fî şerĥi Risâleti’l-âdâb ismini vermesine rağmen eser Hasanpaşazade ‘alâ Risâleti Gelenbevî ismiyle basıldığı için kataloğa ismin iki versiyonu da alınmıştır. On üç eserli mecmuanın birincisi olan eserin elimizdeki nüshası matbudur. Bir sonraki matbu nüshanın künye bilgisinde (102. sayfa) yer alan ifadeye göre bu nüsha Evâil-i Ramazan 1284/27 Aralık-5 Ocak 1867-8’de İstanbul’da Dâru’t-tıbâ‘âti’l-‘âmire’de basılmıştır. 1a’da temellük mührü ve mecmuanın içerisinde bulunan eserlerin künyesi bulunmaktadır. 92. sayfa boştur. Derkenarlarda sadece birkaç tane haşiye bulunmaktadır. Nüsha reddâdelidir.MS 453:On sekizinci yüzyılın meşhur Osmanlı âlimlerinden Birgivî’nin âdâb risalesidir. Risalede âdâb ilminin tanımı ve mevzuuna değinildikten sonra takrîb, men‘, mu‘ârâza gibi âdâb ilminin konusuna dair meseleler ele alınmaktadır. Eser üzerine Hasanpaşazâde’nin (ö. 1190/1776) Fethu’l-vehhâb fî şerhi risâleti’l-âdâb ismiyle bir şerhi vardır. Abdunnâfî İffet Efendi (ö. 1890) ise eseri Fenn-i Mantık (Terceme-i Burhân-ı Gelenbevî, Terceme-i Âdâb-ı Gelenbevî) adıyla şerh ve tercüme etmiştir. Eser Hakan Talha Alp tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir. On üç eserli mecmuanın ikincisi olan eser matbudur. Evâi-i Ramazan 1284/27 Aralık-5 Ocak 1867-8’de İstanbul’da Dâru’t-tıbâ‘âti’l-‘âmire’de basılmıştır. 93. Sayfa boştur. Nüsha reddâdelidir.MS 454:Elimizdeki Arapça eser Gelenbevî’nin kaleme aldığı Risale fî tahkîki’l-İmkân ve’z-Zarûre diye de bilinen imkân risâlesidir. Birinci bölüm gereklilik ve zorunluluk, ikinci bölüm süreklilik, fiil ve kuvve üçüncü bölüm ise eserin asıl konusu olan imkan meselesine dairdir. Alparslan Açıkgenç bu risale bağlamında Gelenbevî’nin kelam düşüncesinde imkan anlayışına dair bir makale kaleme almıştır (bkz. Kaynakça). On üç eserli mecmuanın üçüncüsüdür ve matbudur. 21-29 Rebiulahir 1263/ 8-16 Nisan 1847’de Mehmed Saîd’in nezaretinde Matba-i Âmire’e basılmıştır. Derkenarlardaki notlar tıpkıbasım yapılan nüshaya aittir fakat hangi nüshadan tıpkıbasım yapıldığı bilgisi yoktur. Nüsha reddâdelidir.MS 455:Mantık ilmine dair bu eser, Alî b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin eş-Şemsiyye diye meşhur olan eseri üzerine Kutbüddîn Râzî’nin yapmış olduğu ve asıl metin kadar şöhret bulan Tahrîru Kavâ‘idi’l-Mantıkiyye fî şerhi’ş-Şemsiyye isimli şerhe Seyyid Şerif Cürcânî’nin yaptığı haşiyenin haşiyesidir. Kaynak eser (eş-Şemsiyye) bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan birinci bölümde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır. On üç eserden oluşan mecmuanın dördüncü eseridir. Kendisinden önceki üç eser matbu oldukları için bu eserin yaprakları 1b’den itibaren numaralandırılmıştır. Nüshanın istinsahı el-Hâcc Mustafa b. el-Hâcc İbrahim b. el-Hâcc Pîr b. Veli et-Tabbâ‘ tarafından Rebiulahir 1115/ Ağustos-Eylül 1703’te Çarşamba sabahında tamamlanmıştır. Bazı notların silindiği 1a’da, eserin künye bilgisi ile kelam ve mantığa dair fevâid vardır. 5a’da “Bu sahifede garâib çok, nazar oluna,” notu vardır. 12a-b boştur. Bazı derkenarlarda Arapça dua cümleleri vardır. Nüsha reddâdelidir. MS 456:Bu eser, Alî b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin mantık ilminde kaleme alınmış olan ve üzerinde birçok şerh, haşiye, ta‘lîkât gibi çalışmaların yapıldığı eş-Şemsiyye’nin mukaddimesinde geçen “ve rettebtuhû ‘alâ mukaddimetin…” (Ben bu eseri bir mukaddime, üç makale ve bir hâtime üzerine tertîb ettim.) ibaresindeki “tertîb” (rettebtuhû) cümlesi üzerine yapılan ta‘likâttır. Risâlenin bulunduğu mecmuanın zahriyesinde eseri tanıtıcı mahiyette “Risâle ‘alâ “ve rettebtuhu ‘alâ mukaddimetin” yazıldığı için katalogda da bu isim tercih edilmiştir. Risalenin yazarı tespit edilemediği gibi Mustakim Arıcı’nın hazırladığı eş-Şemsiyye literatüründe de bu isimle bir haşiyeye rastlanmamıştır.On üç eserden oluşan mecmuanın beşinci eseridir. İstinsahı el-Hâcc Mustafa b. el-Hâcc İbrahim b. el-Hâcc Pîr b. Veli et-Tabbâ‘ tarafından 14 Ramazan 1115/22 Ocak 1704 Pazartesi günü, öğle ile ikindi arası Âl-i Ramazan Medresesi’nde bitmiştir. Bu medrese Ramazanoğlu Pîri Mehmed Paşa tarafından 1530 yılında Adana’da yaptırılan Ramazanoğlu Medresesi olabilir. Öyle ise nüshanın istinsahı da Adana’da tamamlanmıştır. 2b’de Arapça dua vardır. Derkenarlar boştur. Nüsha reddâdelidir.MS 457:Alî b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin mantık ilminden kaleme alınmış ve üzerinde birçok şerh, haşiye, ta‘lîk gibi çalışmaların yapıldığı eş-Şemsiyye’ye yapılmış ta‘lîkât’tır. Bu bir yapraklık risâlede bir önceki risalede olduğu gibi eş-Şemsiyye’de geçen “ve rettebtuhû ‘alâ mukaddimetin ve selâet-i makâlâtin ve hâtimetin” (tercümesi: “Ben bu eseri bir mukaddime, üç makale ve bir hâtime üzere tertîb ettim,”dir) ibaresindeki “tertîb” (rettebtuhû) üzerine yazılmış izahlardan ibarettir. Risâlenin bulunduğu mecmuanın zahriyesinde eseri tanıtıcı mahiyette “Risâle ‘fî Tebyîni ma‘ne’t-Tertîb” yazıldığı için katalogda da bu isim tercih edilmiştir. Risalenin yazarı tespit edilemediği gibi Mustakim Arıcı’nın hazırladığı eş-Şemsiyye literatüründe de bu isimle bir haşiyeye rastlanmamıştır.On üç eserden oluşan mecmuanın altıncı eseridir. Müstensih bu mecmuadaki dört ve beşinci nüshanın da müstensihi olan el-Hâcc Mustafa b. el-Hâcc İbrahim b. el-Hâcc Pîr b. Veli et-Tabbâ‘dır. İstinsah Ramazan 1115/Ocak-Şubat 1704’te Pazartesi günü, müstensihin ifadesiyle ikindi vaktinde ya da sonrasında, Âli-i Ramazan Medresesi’nde bitmiştir. Bu medrese Ramazanoğlu Pîri Mehmed Paşa tarafından 1530 yılında Adana’da yaptırılan Ramazanoğlu Medresesi olabilir. Öyle ise nüshanın istinsahı da Adana’da tamamlanmıştır. Nitekim aynı müstensih bu mecmuadaki on birinci nüshanın istinsahını da 14 Şubat 1703’te Adana’da bulunan Şeyhzâde Medresesi’nde tamamlamıştır. 1b’de sabahları on defa okunması tavsiye edilen Arapça dua bulunmaktadır. Derkenarlar boştur. Nüsha reddâdelidir. MS 458:Alî b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin mantık ilminden kaleme aldığı ve üzerinde birçok şerh, haşiye, ta‘lîk gibi çalışmaların yapıldığı eş-Şemsiyye üzerine Kutbuddîn Râzî’nin Tahrîru Kavâ’idu’l-Mantıkiyye fî Şerhi’ş-Şemsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasdîkât bölüne Seyyid Şerif Cürcânî tarafından yapılmış haşiyedir. Seyyid Şerif’in bu haşiyesi üzerine Molla Ali el-Acemî, Kara Davut İzmîtî, Siyalkûtî ve İmad b. Yahya b. Ali Farisî tarafından haşiyeler yapılmıştır. Kaynak eser (eş-Şemsiyye) bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan birinci bölümde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır. On üç eserli mecmuanın yedinci eseridir. Müstensihi bu mecmuadaki dört, beş ve altıncı eserlerin de müstensihi olan el-Hâcc Mustafa (b. el-Hâcc İbrahim b. el-Hâcc Pîr b. Veli et-Tabbâ‘)’dır. İstinsah 15 Cemâziyelahir 1115/26 Ekim 1703 Salı günü gündüz vakti bitmiştir. 1a’da Mustafa isimli kimse adına 3 adet temellük mührü vardır; bu müstensih el-Hâcc Mustafa olmalıdır. Mühürde “Nâil-i eltâf-i Hudâ Mustafa” yazmaktadır. Yine 1a’da mantık ilmine dair fevâid, iki adet Türkçe beyit, eserin künye bilgisi ve Arapça dua vardır. 5b-6a arasında şukka bulunmaktadır. Derkenarlarda müstensih tarafından yazıldığı anlaşılan haşiyeler vardır. Bu haşiyelerde iktibas yapılan eserler arasında ‘Isâmuddin, Kul Ahmed, Celal, Acemuddin, Berda‘î, Fethu’l-Celîl gibi eser/müellifler yer alır. Bazı notlar ise Tabbâğî imzasını taşımaktadır; bu, müstensihin kendisine ait olmalıdır. Kimi derkenarlarda ise konu geometrik şekiller üzerinden anlatılmaktadır. Nüsha reddâdelidir. MS 459:Alî b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin mantık ilminden kaleme aldığı ve üzerinde birçok şerh, haşiye, ta‘lîk gibi çalışmaların yapıldığı eş-Şemsiyye üzerine Kutbuddîn Râzî’nin (ö. 766/1365) kaynak metin kadar şöhret bulan Tahrîru Kavâ’idi’l-Mantıkiyye fî şerhi’ş-şemsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasdîkât bölümüne Seyyid Şerif Cürcânî (ö. 816/1413) tarafından yapılan haşiyenin haşiyesidir. Muhaşşî Şucâuddîn İlyas er-Rûmî’nin Seyyid Şerif’in tasavvurat haşiyesine de haşiyesi vardır. Eserin müellifi ve ismi bu eserin içerisinde bulunduğu mecmuanın zahriyesindeki (1a) nota göre verilmiştir. Dip metin eş-Şemsiyye bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan birinci bölümde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır. On üç eserli mecmuanın sekizinci eseridir. İstinsah kaydı yoktur. 41a’da nüshanın “Ereklivî Abdurrahman Efendi’ye müste‘ârdır, gaflet olunmaya,” notuyla i‘âre (ödünç alma/verme) kaydı vardır. 41b boştur. 42a’da mantık ilmine dair fevâid vardır. 42b boştur. (41b-42b yapraklarındaki bilgiler bir önceki nüshanın fişinde verilmesi gerekirken bu nüshaya alınmıştır. Zira elimizdeki nüsha başka bir mecmuadan ayrılarak bu mecmuaya derc edilmiş görüntüsü vermektedir ve bu yapraklar da o mecmuanın vikaye yaprakları olmalıdır. 43a’da mecmuada bulunan bazı eserlerin künye bilgisi, 71a’da istinsah kaydının hemen altında ve nüshanın çoğaltıldığı kalem/hatla nüshanın sahip ve maliğinin Osman b. Ali olduğuna dair temellük kaydı vardır. Bu kişi aynı zamanda müstensih olmalıdır. 31b boştur. Derkenarlar boştur. Nüsha reddâdesizdir.MS 460:Alî b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin mantık ilminde kaleme aldığı ve üzerine birçok şerh, haşiye, ta‘lîk gibi çalışmaların yapıldığı eş-Şemsiyye üzerine Kutbuddîn Râzî’nin kaynak metin kadar şöhret bulan Tahrîru Kavâ’idi’l-Mantıkiyye fî şerhi’ş-şemsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasdîkât bölümüne Seyyid Şerif Cürcânî tarafından yapılan haşiyenin haşiyesidir. Eserin müellifi 1a’daki nota göre Acemuddîn’dir. Burada eserin önce Emir Hasan’ın Tasdîkât Haşiyesi olduğu belirtilmiş, daha sonra bu notun üstü çizilerek Acemuddîn’in Tasdîkât Haşiyesi olduğu yazılmıştır. Kaynak eser eş-Şemsiyye bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan birinci bölümde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır. On üç eserli mecmuanın dokuzuncu eseridir. Elimizdeki nüsha son taraftan eksiktir. Derkenarlar neredeyse boştur. Nüsha reddâdesizdir.MS 461:Alî b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin mantık ilminde kaleme aldığı ve üzerine birçok şerh, haşiye, ta‘lîk gibi çalışmaların yapıldığı eş-Şemsiyye üzerine Kutbuddîn Râzî’nin kaynak metin kadar şöhret bulan Tahrîru Kavâ’idi’l-Mantıkiyye fî Şerhi’ş-Semsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasdîkât bölümüne Seyyid Şerif Cürcânî tarafından yapılan haşiyenin haşiyesidir. Kaynak metin eş-Şemsiyye bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan birinci bölümde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır. On üç eserli mecmuanın onuncu eseridir. Müstensih el-Hâcc Mustafa b. el-Hâcc İbrahim b. el-Hâcc Pîr b.Veli et-Tabbâ‘dır. Aynı müstensih bu mecmudaki dördüncü, beşinci, altıncı ve yedinci nüshaların da müstensihidir. İstinsahı Ramazan 1115/ Ocak-Şubat 1704, ikindi vakti bitmiştir. İstinsah yılı istinsah kaydının kenarına sonradan yazılmıştır. 102a’da bilginin çeşitlerine dair fevâid vardır. 111b boştur. Derkenarlarda çok az fevâid vardır. Nüsha reddâdelidir.MS 462:Kazvînî’nin mantık ilminde meşhur eş-Şemsiyye’si üzerine Kutbuddîn et-Tahtânî’nin Tahrîru Kavâ’idi’l-Mantıkiyye fî Şerhi’ş-Şemsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasdîkât bölümüne Seyyid Şerif Cürcânî tarafından yapılmış haşiyedir. Mustakim Arıcı Seyyid Şerif’in Kutbuddîn haşiyesine (tasavvurât-tasdîkât) yapılan on sekiz çalışmanın isimlerini zikretmektedir. Kaynak metin eş-Şemsiyye bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan birinci bölümde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır. On üç eserli mecmuanın on birinci eseridir. Müstensih el-Hâcc Mustafa b. el-Hâcc İbrahim b. el-Hâcc Pîr b. Veli et-Tabbâ‘dır. Aynı müstensih bu mecmudaki dört, beş, altı, yedi ve on numaralı nüshaların da müstensihidir. Nüshanın istinsahı 27 Ramazan 1114/14 Şubat 1703’te Salı günü işrak vaktinde bitmiştir. İstinsah kaydının alt tarafına yılı göstermek için ayrıca “Târih-i sene 1115” kaydı vardır fakat bu 1115 yerine istinsah kaydında ay ve günle beraber yazılan 1114 senesi dikkate alınmıştır. 112a’da üstünde “Nâil-i eltâf-i Hudâ Mustafa” yazan iki adet mühür bulunmaktadır. Bu, müstensih el-Hâcc Mustafa olmalıdır. Yine aynı yerde eserin künye bilgisi ve kelam ile sarf ilmine dair fevâid vardır. 185b-186a’da 1115/1703-4 tarihli ve Mahmut Hasan’dan naklen Arapça bir yaprak vardır. Bu yaprakta kudema ile müteahhirûn arasında kaziyyeye dair ihtilaflı meseleler ele alınmaktadır. Bu yaprak için ayrıca fiş tutulmamıştır. 186b’de besmele ve hamdele vardır. 187a boştur. 187b’de Kasîde-i Burde’nin ilk mısraı vardır. 188a-189a boştur. 189b’de üzeri çizili bazı kitap isimleri yazmaktadır. Özellikle ilk yapraklarda haşiyeler vardır. Nüsha reddâdelidir.MS 463:Alî b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvinî’nin mantık ilminde kaleme aldığı ve üzerine birçok şerh, haşiye, ta‘lîk gibi çalışmaların yapıldığı eş-Şemsiyye üzerine Kutbuddîn Râzî’nin kaynak metin kadar şöhret bulan Tahrîru Kavâ’idi’l-Mantıkiyye fî Şerhi’ş-Şemsiyye ismiyle yaptığı şerhtir. Kaynak metin eş-Şemsiyye bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan birinci bölümde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır. Eserin elimizdeki nüshası sadece “Tasavvurat” kısmını kapsamaktadır. Râzî’nin bu şerhi üzerine Cürcânî, Teftâzânî, Devvânî ve Isâmuddîn İsferâyînî gibi âlimler haşiye yazmış, bu haşiyeler üzerine de çeşitli ta‘lîkâtlar yapılmıştır. Bu şerh, medreselerde genelde Cürcânî haşiyesi ile birlikte okutulmuş olup Osmanlı medreselerinde en çok müracaat edilen eserler arasındadır. Nitekim Erzurumlu İbrahim Hakkı eserin ehemmiyetini şöyle ifade etmektedir: İlm-i hikemden bir mantık akdemÎsâgûcî bul hıfzet mukaddem Şemsiyye oku hem Kutb-i mantıkDâvûd u Seyyid bil ol mudakkik Tahrîrü’l-Kavâ‘idi’l-Mantıkiyye’nin tamamı Türkiye, İran ve Hindistan’da tek başına yirmiye yakın basıldığı gibi haşiyeleri ile birlikte veya yalnız “Tasavvurât” kısmı da basılmıştır. “Tasavvurât” kısmı Türkçeye Safranbolulu Seyyid Muhammed Fevzî tarafından Tercümân-ı Şemsiyye adıyla çevrilmiştir (İstanbul, 1307). On üç eserden oluşan mecmuanın on ikinci eseridir. Müstensih İbrahim el-Hâcc Mustafa b. el-Hâcc İbrahim b. el-Hâcc Pîr b. Veli et-Tabbâ‘dır. Aynı müstensih bu mecmudaki dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci, onuncu ve on birinci nüshaların da müstensihidir. Nüshanın istinsahı Şeyhzade Medresesi’nde (Adana), 8 Recep 1114/28 Kasım 1702’de öğlen vakti bitmiştir. Müstensih ayrıca nüshanın istinsahının takriben on beş gün sürdüğünü de kaydetmektedir. 1a’da “Nâil-i eltâf-i Huda Mustafa” yazılı üç adet temellük mührü vardır. Bu, müstensih Mustafa olabilir. Yine aynı yerde her sabah on defa okunması tavsiye olunan Arapça dua, ulemanın taksimi, mantık-lügat-münazaraya dair dînî fevâid vardır. 45b boştur. 46a’da mantık ilmine dâir fevâid vardır, 46b boştur.MS 464: On üç nüshalı mecmuanın on üçüncü eseridir. Eserin elimizdeki nüshası baş ve son taraftan eksiktir. Dolayısıyla istinsah kaydı yoktur fakat nüshanın müstensihi bu mecmuadaki birçok nüshayı da istinsah eden İbrahim el-Hâcc Mustafa b. el-Hâcc İbrahim b. el-Hâcc Pîr b. Veli et-Tabbâ‘ın yazısına benzemektedir. 299a-302b arası ise başka bir müstensih tarafından farklı bir kâğıda istinsah edilmiştir. 244a-245a arasında başka bir eserden yaprak vardır. 245b boştur. 257a’da “Abd-i Huda Meh - med Emin” yazan 5 adet temellük mührü ve bu mührün taklit edildiği üç yazı var - dır. 257b’de aynı mühürden bir adet daha vardır. 286a, 288b, 291b, 292a, 292b’de kıyas şekillerine dair cetvel vardır. Teftâzânî’nin Şemsiyye Haşiyesi’nin son tarafları yer almaktadır. Bu yapraklar için ayrıca katalog kaydı açılmamıştır. Özellikle baş taraflardaki yap-rakların derkenarlarında haşiyeler vardır. Son tarafta yine aynı bu eserin başka bir nüshasının son tarafından yapraklar vardır, buralar için ayrıca fiş tutulmamıştır. Nüsha reddâdelidir. Mecmuaya dair: Elimizdeki mecmuanın altı özelliği dikkat çekmektedir: birinci özelliği, içerisinde hem matbu hem de yazma eserler bulunmaktadır; ikinci özelliği, yazma eserlerin hepsi bir mantık metni olan eş-Şemsiyye üzerine yazılan şerh-ha - şiyelerden oluşmaktadır; üçüncü özelliği mecmuada aynı eser (Tahrîrü’l-Kavâ‘i - di’l-Mantıkiyye) birden fazla yer almaktadır; dördüncü özelliği, mecmuada tarih bulunan nüshaların hepsi 18. yüzyılın başına aittir. Mecmuanın beşinci özelliği ise mecmuadaki on tane yazma eserin en az altı tanesinin müstensihinin “Mustafa” isimli bir kimse olmasıdır. Bazı nüshaların derkenarlarındaki haşiyeler de bu müs - tensih tarafından tutulmuş olmalıdır çünkü hat çok benzemektedir. Nüshaların titizliği ve metin-derkenarların estetik düzeni dikkat çekmektedir. Müsten - sihin istinsah zamanını belirtirken sadece günün adını vermekle yetinmeyip hangi va - kitte olduğunu belirtmesi de onun bu titizliğiyle (ya da zaman algısıyla) ilgili olmalıdır. Nitekim dördüncü nüsha sabah, beşinci nüsha öğle ile ikindi arası, yedinci nüsha öğle, onuncu nüsha ikindi, on birinci nüsha işrak vaktinde tamamlanmıştır. Daha ilginci ise müstensihin altıncı nüshanın istinsahını ikindi vakti ya da sonrasında bittiğini söyle - yerek tereddütlü bir ifade kullanmasıdır. Bu ise istinsah kayıtlarının sonradan yazıldı.Paper type: MS 452, MS 453, MS 454 : Matbu kağıt ; MS 455, MS 456, MS 457, MS 458, MS 459, MS 460, MS 461, MS 462, MS 463, MS 463 : Âherli, sarı renkli, orta kalınlıkta kağıtCalligraphic style: MS 452, MS 453, MS 454 : Nesih / Naskh script ; MS 455, MS 456, MS 457, MS 458, MS 459, MS 460, MS 461, MS 462, MS 463, MS 464 : Talik / Taʿlīq scriptInk color: MS 452, MS 453, MS 454, MS 455, MS 456, MS 457, MS 458, MS 459, MS 460, MS 461, MS 462, MS 463, MS 464 : SiyahNotes: Thirteen different manuscripts bound in one volume. Written as one column with various lines per page. Naskh and Taʿlīq scripts in black ink with some words in red. Leather binding covered with marbled paper and has a flap.Description of script: MS 452 : Yaprak sayısı : 91 sayfa (Matbu) / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 27 / Yazı alanı boyutu : 180x90 mm / Kağıt boyutu : 205x135 mm / Eserin başı - sonu : 1 - 91 MS 453 : Yaprak sayısı : 9 sayfa (Matbu) / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 27 / Yazı alanı boyutu : 180x90 mm / Kağıt boyutu : 205x135 mm / Eserin başı - sonu : 94 - 102MS 454 : Yaprak sayısı : 90 sayfa (Matbu) / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 27 / Yazı alanı boyutu : 180x90 mm / Kağıt boyutu : 205x135 mm / Eserin başı - sonu : 2 - 91MS 455 : Yaprak sayısı : 11 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : 180x90 mm / Kağıt boyutu : 205x135 mm / Yazmanın başı - sonu : 1b - 11b MS 456 : Yaprak sayısı : 2 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 22-25 / Yazı alanı boyutu : 160x80 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 13b - 14bMS 457 : Yaprak sayısı : 2 / Sütun sayısı : Değişken / Satır sayısı : Değişken / Yazı alanı boyutu : 160x80 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 15b - 16aMS 458 : Yaprak sayısı : 26 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 160x80 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 17b - 40bMS 459 : Yaprak sayısı : 31 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : 160x80 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 43b - 71aMS 460 : Yaprak sayısı : 30 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : 160x80 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 72b - 101bMS 461 : Yaprak sayısı : 10 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 25 / Yazı alanı boyutu : 160x80 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 102b - 111aMS 462 : Yaprak sayısı : 74 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 25 / Yazı alanı boyutu : 160x80 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 112b - 185aMS 463 : Yaprak sayısı : 45 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 25 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 190b - 234aMS 464 : Yaprak sayısı : 70 / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17-19 / Yazı alanı boyutu : 160x90 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 236a - 302b
Binding and script features: Vişneçürüğü, şemseli, çerçeveli, mıklepliPhysical description: 2 manuscripts in 1 volume; illustrations, (12, 19 lines) / 20,5x15,5 cm.Contents: Birbirinden farklı 2 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 4, MS 5). MS 4 : Eser dibace, mukaddeme ve 10 babdan oluşmaktadır (1b-42a). 1a’da Abdulgani ve Müderris-zade Abdulkerim’e ait temlik kayıtları bulunmaktadır. Sayfa kenarlarında farklı yazılarla haşiyeler ve notlar yer almaktadır. Eserin hemen arkasında 43b-113b arasında bu esere Ömer b. Ahmed el-Mâî el-Çullî tarafından yazılan şerh bulunmaktadır. (bkz. 4/II). 17. yüzyıldan itibaren medreselerde hesap ve cebir konusunda ders kitabı olarak okutulan eserin çeşitli baskıları için bkz. Kaynakça. 17. yüzyıldan itibaren medreselerde hesap ve cebir konusunda ders kitabı olarak okutulan eserin çeşitli baskıları için bkz. Kaynakça. ; MS 5 : Eser, 4/I’de geçen Bahâeddin el-Âmilî’nin Hulâsatü’l-Hesâb’ındaki zor kısımları şerh etmek amacıyla yazılmıştır. Sayfa kenarlarında farklı yazıyla alınan notlar, haşiyeler ve hesaplar bulunmaktadır.Paper type: MS 4 : Krem rengi, orta kalın, suyollu, aharlı. MS 5 : Beyaz, ince, suyollu, filigranlıCalligraphic style: MS 4 : Talik / Taʿlīq script; MS 5 : Nesih / Naskh scriptInk color: MS 4 : Siyah, fasıl başları kırmızı. Ayrıca dikkat çekilmek istenen yerlere konan özel işaretler kırmızı ; MS 5 : Siyah, söz başlarını gösteren bazı kelimeler ve bazı rakamlar kırmızıNotes: Two different manuscripts bound in one volume. Taʿlīq script and Naskh script in black ink. Maroon leather binding with flap.Description of script: MS 4 : Yaprak sayısı : 1b-42a / Satır sayısı : 12 / Yazı alanı boyutu : 120x45 mm / Kağıt boyutu : 205x155 mm / 3b-5a, 9b, 10b, 13a, 22b-25b, 27a-31a’da konuyla ilgili tablo ve şekiller / Yazmanın başı - sonu : 1b - 42a ; MS 5 : Yaprak sayısı : II, 113 (43b-113b) / Satır sayısı : 19 / Yazı alanı boyutu : 140x70 mm / Kağıt boyutu : 205x155 mm
Binding and script features: Sırtı deri, üzeri kağıt kaplı mukavvâ cilt. MS 484, Tezhip özellikleri : “Kâle” ve “Kavluhû” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 485, Tezhip özellikleri : “Kavluhû” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 486, Tezhip özellikleri : Konu başlıklarını gösteren yerler kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 487, Tezhip özellikleri : “Kavluhû” ve “Kâle eş-Şârih”kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 488, Tezhip özellikleri : “Kâle”-“Ekûlu” kelimeleri ile cetveller kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 489, Tezhip özellikleri : Cetvel kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 490, Tezhip özellikleri : Konu başlarını gösteren bazı yerler kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 492, Tezhip özellikleri : Metinlerin üst tarafları, konu başlarını gösteren yerler ve cetveller kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Physical description: 9 manuscripts in 1 volume, (various lines)/ 20,5x14,5 cm.Contents: Birbirinden farklı 9 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 484, MS 485, MS 486, MS 487, MS 488, MS 489, MS 490, MS 491, MS 492). Hiçbirinin kaleme alınma tarihi bilinmemektedir. Hepsi Arapça yazılmıştır. MS 484: Eser, Ali b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvînî’nin mantık ilminde meşhur eş-Şemsiyye’si üzerine Kutbuddîn Râzî’nin Tahrîru Kavâ’idi’l-Mantıkiyye fî Şerhi’ş-Şemsiyye ismiyle yaptığı şerhin tasdîkât bölümüne Seyyid Şerif Cürcânî tarafından yapılmış haşiyeye, Halîl b. Mehmed Rızavî’nin yazdığı haşiyedir. Kaynak metin eş-Şemsiyye bir mukaddime, üç bölüm (makale) ve bir hâtimeden meydana gelmektedir. Dört fasıldan oluşan eserin birinci bölümünde lafız-mâna ilişkisi, delâlet konuları, kaplam, içlem, beş tümel, tanımlar, tanım yanlışları, dilin kaynağı gibi konular özet halinde ele alınır. Hâşiye ‘ale’t-Tasdîkât olarak da bilinen eser elimizdeki nüshanın 1a ve 1b yapraklarında Hâşiye li’r-Remzî olarak da tanıtılmaktadır. Fakat müellifin bu isimle bilindiği tespit edilememiştir. Müellif mukaddimede, mantık ilminin genellikle tasavvurat kısmı üzerine çalışmalar yapıldığını ve tasdîkâtın ihmal edildiğini, bu yüzden de tasdîkât üzerine birşeyler yazmak istediğini ve hocası Şeyh Hasan’ın derslerinde kendisinin tuttuğu tahkîkâtı daha sonra eser haline dönüştürdüğünü belirtmektedir. Katip Çelebi, Halîl b. Mehmed’in hocasını Kemâleddîn Hüseyin el-Erdebîlî olarak kaydetmektedir. Ek bilgiler: 1b’de Şeyh Hasan’ın Sultan Osman, müellif Kara Halil’in ise sultan Orhan dönemi âlimlerinden olduğu kaydedilmektedir. 1a’da Mehmed Ali ve Halil İbrahim adına 1251/1835-6 tarihli iki adet temellük kaydı vardır. Mehmed Ali’nin kaydının altında nüshanın/ mecmuanın kıymetini (31) gösteren not da vardır. Aynı yaprakta mecmua içerisindeki eserlerin künye bilgisi bulunmaktadır. 1b’de ise Ârif adına 1257/1841-2 tarihli temellük mührü ve eserin künye bilgisi bulunmaktadır. Bazı derkenarlarda ‘Isâmuddîn’den alıntılar vardır. Nüsha ‘Isâmuddîn eşliğinde mütalaa edilmiş olmalıdır. Reddâde yoktur. MS 485: Mantık ilminde külliyat-ı hamse diye bilinen cins, nevi, fasıl, hasse ve araz-ı ‘âm’mı konu alan Îsâgûcî türünde birçok eser kaleme alınmıştır. Esîruddin el-Ebherî’nin Îsâgûcî fi’l-Mantık ve Risaletu’l-Esîriyye fi’l-Mantık ismiyle bilinen eseri Îsâgûcî literatürünün en meşhur çalışmasıdır. Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulan Ebherî’nin bu metni üzerine şerh, haşiye ve ta‘lîkâtlar yazılmıştır. Hüsâmeddin Hasan el-Kâtî’nin Şerhu Îsâgûcî’si ve Molla Fenârî’nin el-Fevâidu’l-Fenârî’si bunların başında gelmektedir. Molla Fenârî’nin bu şerhi üzerine de haşiyeler yazılmıştır. Kul Ahmed diye bilinen Ahmed b. Muhammed b. Hızır da Molla Fenârî’ye haşiye yazanlardandır. Elimizdeki bu eser de Kul Ahmed tarafından yapılan haşiyenin baş taraflarının haşiyesidir (Hâşiyetu’l-hâşiye). Eserin elimizdeki nüshasında dîbâce yoktur. Eserin ismi 1a ve 44b’deki kayda göre verilmiştir.Ek bilgiler: 44a boştur. 44b’de eserin künye bilgisi yer almaktadır. Bazı derkenarlarda içlerinde Hamza, Nureddin, Abdurrahman gibi müelliflerden yapılan alıntılar vardır. 59a-b ve 60a derkenarlarında kıyas şekillerini gösteren notlar bulunmaktadır. Nüsha reddâdelidir. MS 486: Zarûriyyet-i mutlaka, dâime-i mutlaka, meşruta-i ‘âmme, meşrûrat-i hâsse ve mürekkepler arasındaki nisbetler gibi konuların ele alındığı muhtasar bir risaledir. Risalenin müellifi tespit edilememiştir.Ek bilgiler: 62a bir önceki esere nüshaya aittir. Derkenarlarda az sayıda haşiye vardır. Reddâdelidir.MS 487: Tartışma metodolojisi âdâbu’l-bahs ve’l-münazaranın kurucusu kabul edilen Şemsüddîn es-Semerkandî’nin felsefe, fıkıh ve kelâm disiplinlerinin hepsi için geçerli olabilecek şekilde münazara sanatı üzerine telîf ettiği eserine Mesud b. Hüseyin eş-Şirvânî’nin yazdığı şerhe Lutfullah b. Şucâuddîn İlyas b. İsa el-Akhisârî’nin yazdığı haşiyedir. Kaynak eser Âdâbu’l-bahs ve’l-münazara tanımlar, bahs ve münazara düzeni ve örnekler olmak üzere üç kısma ayrılmaktadır. Eserin ismi 1a ve 66b’deki kayda göre verilmiştir. Ek bilgiler: 83b-84a’da Arapça hutbe vardır. 84b’de sarf ilmine dair fevâid vardır. Derkenarlarda çoğu tashih olan az sayıda haşiye vardır. Reddâde yoktur.MS 488: Ebu Hanîfe’ye nispet edilen (elimizdeki eserin müellifi de mukadimede eseri Ebu Hanife’ye nisbet etmektedir) ve Osmanlı medreselerinde yüzlerce yıllık ders kitabı olarak okutulan el-Maksûd isimli sarf kitabına Ahmed b. ‘Imâd tarafından yazılan şerhtir. Müellifi ferağ kaydında eseri 10 Zilhicce 594/13 Ekim 1198’de bitirdiğini kaydetmektedir. Kaynak metin el-Maksût’ta sülasi-rubai mücerret-mezit fiiller ile rubai mücerrede mülhak vezinler tanıtılmakta ve mastardan türeyen kipler ile sahih fiillerin çekimi yapılmaktadır. Daha sonra ise fevâid başlığı altında sarf ilmine ait meseleler ele alınmaktadır. Ahmed b. ‘Imâd, mukaddimede eseri okuyacak ya da okutacak olanlardan kendisine (eserdeki hatalara) insaf nazarıyla bakmasını rica etmekte, eserin sonunda ise bu şerhinin karıncanın Hz. Süleyman’a hediyesi kabilinden kabul edilebileceğini belirtmektedir.Ek bilgiler: Nüshanın istinsahı Şaban ayının bir Perşembe gününün ikindi vaktinde Abdussadık tarafından Maraş’ta bulunan Ratıbiyye Medresesi’nde tamamlanmıştır. Nüshanın sahip ve mâliği olduğunu kaydeden müstensih, istinsah yılını yazmayı unutmuş olmalıdır. 85a’da cemi mükesser (kırık çoğul) cetveli vardır. 85a’da eserin künye bilgisi yer almaktadır. Derkenarlarda az sayıda haşiye bulunmaktadır. Reddâde vardır. MS 489: Ebu Hanîfe’ye nispet edilen ve Osmanlı medreselerinde yüzlerce yıllık ders kitabı olarak okutulan el-Maksûd isimli sarf kitabının Veli b. Ahmed tarafından yapılmış şerhidir. Müellif sebeb-i telîf olarak çocuklarına kaynak metin Maksud’u okuturken yanında bir şerh bulunmadığını ve bu yüzden de bu eseri telîf ettiğini kaydetmekte ve eserin sebeb-i tesmiyesi olarak da el-Matlûb ile el-Maksûd’un vezin ve anlam birliğini gerekçe göstermektedir. Kaynak metin el-Maksûd’da sülâsî/rubâî mücerret/ mezît fiiller ile rubâî mücerrede mülhak vezinler tanıtılmakta ve mastardan türeyen kipler ile sahîh fiillerin çekimi yapılmaktadır. Daha sonra ise fevâid başlığı altında sarf ilmine ait meseleler ele alınmaktadır. Elimizdeki eserin (şarihin ismi belirtilmeksinizin) Maksûd’un şerhlerinden Rûhu’ş-Şurûh ve İm‘ânu’n-Nazar ile birlikte baskıları yapılmıştır.Ek bilgiler: Eserin elimizde sadece ilk yaprağı vardır. 113b’de eserin künye bilgisi yer almaktadır. 114a boştur. 114b’de sarf ilmine dair fevâid vardır. Derkenar boştur.MS 490: el-Avâmil, nahiv ilminin özünü oluşturan âmil-mâmul münasebeti üzerine yazılan ve kelimelerin irabına tesir eden âmillerin özeti mahiyetindeki kitaplara verilen genel addır. Osmanlı medreselerinde asırlarca okutulan Birgivî’nin el-‘Avâmil’i ile Cürcânî’nin aynı adlı eseri bu türün en yaygın iki kitabı olduğundan, Cürcânî’nin eserine el-‘Avâmilü’l-‘Atîk, Birgivî’ninkine de el-‘Avâmilü’l-Cedîd denilegelmiştir. Ancak bu iki ünlü muhtasar arasında âmillerin sayısı ve ele alınış tarzları bakımından esaslı farklar bulunmaktadır. Birgivî’nin bu eseri Süleyman b. Ahmed, Zeynîzâde Hüseyin Efendi, Kuşadalı İsmet Ahmed ve Mustafa b. İbrâhim tarafından şerhedilmiş, bu şerhlere de muhtelif hâşiyeler yazılmıştır. Eserin kırk kadar baskısı yapılmıştır. Ek bilgiler: 118a boştur. 118b’de sarf ilmine dâir fevâid bulunmaktadır. 119a-119b’de sarf ilminin konusu olan i’lâl mebâhis-i i’lâl başlığıyla 15 başlıkta Türkçe verilmiştir. Bu yaprak için müstakil fiş tutulmamıştır.119b’de hemze ve elif üzerine Arapça fevaid vardır.MS 491: Arapça kelime çekimlerinin 24 kalıp halinde genel ve ayrıntılı olarak anlatıldığı sarf çekim tablosunu konu edinen el-Emsile-i Muhtelife isimli eserin şerhidir. Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulan ve sarf cümlesi olarak bilinen klasik beş kitabın birincisi olan el-Emsile-i Muhtelife müellifi belli olmaması hasebiyle teberrüken Hz. Ali’ye nispet edilmektedir. Eser üzerine Osmanlı döneminde ve günümüzde çeşitli şerh ve çeviri çalışmaları yapılmıştır. Surûrî’nin elimizdeki eseri de bu şerhlerin en eskilerindendir. Müellif şerhin girişinde gençlik dönemlerinde talebe iken arkadaşları için bir el-Emsile şerhi kaleme aldığını ama bu nüshanın kaybolduğunu, daha sonra ise yeni bir nüsha oluşturmak istemediği için de o defterin kapandığını fakat belli bir zaman sonra o kaybolan nüshanın bir suretinin kendisine ulaştırıldığını ve bu eseri de kendisine ulaştırılan nüsha üzerinden yeni bir versiyonla oluşturduğunu belirtmektedir. Ek bilgiler Eserin elimizdeki nüshasında ism-i tasğir’e kadar olan bölüm vardır. 121a-121b’de sarf ilmine ait ve mübtediler için hazırlanmış Arapça bir eserin ilk yaprağı vardır. Bu yaprak için ayrıca bir katalog tanımlaması yapılmamıştır. Yer yer başka esere ait yapraklar bulunmaktadır. 128b-129a arasında sarfa dair fevâidin yazılı olduğu şukka vardır. Derkenarda eser üzerine yoğun tahşiye bulunmaktadır. Reddâde yoktur.MS 492: Arapçada fiil kalıplarının genel olarak anlatıldığı ve kısaca kelime çeşitlerinden bahsedilen Binâul’-Ef’âl isimli sarf kitabının şerhidir. Osmanlı medreselerinde başlangıç seviyesinde okutulan Binâu’l-Ef‘âl sarf cümlesi olarak bilinen beş klasik eserden biridir. Osmanlı döneminde çeşitli çeviri-şerh-baskı çalışmaları yapılan eserin halen çeşitli Türkçe çevirileri ve (müstakil olarak veya beş klasik sarf eseri ile birlikte) baskıları yapılmaktadır. Bu eserin bulunduğu mecmuanın zahriye sayfasında eserin müellifinin Muhyiddin b. Süleyman olduğu kayıtlıdır. Fakat Muhyiddin b. Süleyman eserin müellifi değil –mukaddimede belirtildiği üzere– bilakis eserin kendisine ithaf edildiği emirdir. Eserin Tekeli Halk Kütüphanesi’nde bulunan nüshasında müellifi Ahmed b. Muhammed el-Endülüsî olarak gözükmektedir. Müellifin ismi bu bilgiden hareketle verilmiştir. Eserin ismi ise istinsah kaydında Kitâbu Ebniyeti’l-Ebvâb ve’l-‘Alâmât olarak kayıtlıdır; fakat doğrusu Kitâbu’l-Ebniye ve’l-‘Âlâmât’tır. Nitekim müellif mukaddimede eserin ismini bu şekilde kaydetmektedir. Katip Çelebi ise Binâu’l-ef‘âl maddesinde Ahmed b. Muhammed b. Abdulazîz’in bu memzûc şerhinden Mânihu’l-Ğınâ ve Muzîlu’l-‘Anâ ‘an Kitâbi’l-Binâ olarak bahsetmekte ve telifin 1038 Şevval/Mayıs-Haziran 1629’da bittiğini belirtmektedir. Eserin bu isimle baskısı yapılmıştır.Ek bilgiler: Müstensih, istinsah zamanı ve istinsah mekânına dair bilgi yoktur. 138a-b’de fiil çekimleri vardır. Derkenarlarda az sayıda tashîh kayıtları bulunmaktadır.Paper type: MS 484, MS 485, MS 486, MS 487, MS 488, MS 489, MS 490, MS 491, MS 492 : Filigranlı, âherli, açık renkli ince kağıtCalligraphic style: MS 484, MS 485, MS 486, MS 487, MS 488, MS 489, MS 490, MS 491, MS 492 : Talik / Taʿlīq scriptInk color: MS 484, MS 485, MS 486, MS 487, MS 488, MS 489, MS 490, MS 491, MS 492 : SiyahNotes: Nine different manuscripts bound in this volume. Taʿlīq script in black ink. The binding is in a brown damaged leather cover.Description of script: MS 484 : Yaprak sayısı : 1+1b-43b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 25 / Yazı alanı boyutu : 160x85 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 1+1b - 43b. MS 485 : Yaprak sayısı : 44b-62a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 25 / Yazı alanı boyutu : 160x85 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 44b - 62a. MS 486 : Yaprak sayısı : 62b-66a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 19 / Yazı alanı boyutu : 160x85 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 62b - 66a. MS 487 : Yaprak sayısı : 66b-83a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 25 / Yazı alanı boyutu : 160x85 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 66b - 83a. MS 488 : Yaprak sayısı : 85b-113a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 23 / Yazı alanı boyutu : 160x95 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 85b - 113a. MS 489 : Yaprak sayısı : 113b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 24 / Yazı alanı boyutu : 160x95 mm / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 113b. MS 490 : Yaprak sayısı : 115a-117b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 115a-117b. MS 491 : Yaprak sayısı : 119a-130b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 23 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 119a-130b. MS 492 : Yaprak sayısı : 130b-138a+5 boş / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 23 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x145 mm / Yazmanın başı - sonu : 130b-138a+5 boş.
Binding and script features: MS 529 : Sırtı ve kenarları deri kaplı,üzeri kağıt kaplı, miklepli cilt. ; MS 531 : Tezhip özellikleri : “Kavluhû” lafızları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. ; MS 532 : Tezhip özellikleri : Metinlerin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Contents: "Birbirinden farklı 5 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 529Contents: MS 530Contents: MS 531Contents: MS 532Contents: MS 533). MS 529 : Ali b. Ömer el-Kâtibî’nin islam düşüncesinin önemli metinlerinden birisi olup fizik ve metafizik konularını ele alan Hikmetü’l-‘Ayn isimli eserine İbn-i Mübârek Şâh’ın kaleme aldığı şerhin Mirzacân tarafından yapılan haşiyesidir. Eserin ismi zahriyedeki kayda göre belirlenmiştir. Kaynak/dip metin Hikmetü’l-‘Ayn yine Ali b. Ömer el-Kâtibî tarafından daha önce yazılan 'Aynu'lKavai'id isimli eserin ilahiyat ve tabiyyat konularının eklenerek genişletilmiş halidir. Hikmetü’l-‘Ayn üzerine şerh-haşiye gibi birçok çalışma yapılmışContents: eser asırlarca medreselerde ders kitabı olarak okultulmuştur. Mustakim Arıcı Hikmetü’l-‘Ayn literatürünü yayımlamıştır. Ek bilgiler: rt eserli mecmuanın birinci eseridir. Eserin elimizdeki nüshası son taraftan eksiktir. 1a’da mecmuada bulunan eserlerden üç tanesinin künye bilgileriContents: Müftü-Hâfız Ali el-Avnî adına temellük kaydı ve temellük mührü vardır. Temellük formu yedi adet mim nun harflerinden oluşmaktadır. 67b-68a arasında şukkalar vardır. 84b’ye kadar olan yapraklarda yoğun şekilde derkenar notları bulunmaktadır. Bu notlar içerisinde AbdurrahmanContents: Muhyiddin ve Kasım gibi müelliflerden yapılan alıntılar dikkat çekmektedir. Yer yer minhuvâtlar da gözükmektedir. Bazı notların altında ise عن ve من remizleri vardır. Birincisi Abdurrahman’ıContents: ikincisi ise Muhyiddîn’i remzediyor olmalıdır. Nüsha reddâdelidir.MS 530 : Ali b. Ömer el-Kâtibî’nin fizik ve metafizik konularını ele aldığı Hikmetü’l-‘Ayn isimli eserine Küçük Bey (Mirek) olarak bilinen İbn-i Mübârek Şâh’ın kaleme aldığı şerhtir. Osmanlı ve İran medreselerinde ders kitabı olarak okutulan esereContents: başta Seyyid Cürcani olmak üzere pek çok alim tarafından haşiye yazılmıştır. Ibn Mübarek Şah mukaddimede kendisinden böyle bir haşiye yazması istenildiğinde önce tereddüt ettiğini fakat ısrarların artmasıyla eseri yazmaya koyulduğunu belirtmektedir. Eser Seyyid Şerif ve Dihlevi'nin haşiyeleriyle birlikte Delhi (1289) ve Kazan'da (Çirkof Hatun TabhanesiContents: 1311)Contents: ayrıca Ca'fer Zahidi tarafından İran'da bulunan nüshaları karşılaştırmak suretiyle Tahran'da (1352) yayımlanmıştır.Dört eserli mecmuanın ikinci eseridir. Eserin elimizdeki nüshası son taraftan eksiktir. Müstensihin müellif takdim yazısı vardır. 93a’da eserin künye bilgisi yer almaktadır. 95b-96a ve 97b-98a arasındaki yapraklarda şukkalar vardır. Derkenarlarda yoğun haşiyeler vardır. Bunlar içerisinde KasımContents: Muhyiddîn ve Seyyid (Şerif) gibi yazarlardan yapılan alıntılar dikkati çekmektedir. Bazı notların altında bulunan ن ع ise Abdurrahman’a işaret ediyor olmalıdır.MS 531 : Sa’deddîn Taftâzânî’nin Tehzîbü’l-Mantık ve’l-Kelâm isimli eseri üzerine Celâleddîn ed-Devvânî tarafından yapılan şerhin talîkâtıdır. Eser Haşiteu'l-Halhali ismiyle de bilinmektedir. İki bölümden meydana gelen Tehzîbu’l-mantık ve’l-kelâm’ın mantık konularının işlendiği birinci bölümü kısa olmakla birlikte âlimlerin ilgisini daha çok çekmişContents: şerh ve hâşiyelerin çoğu bu bölüm üzerine yapılmıştır. Burada mantık ilmi tanımlanarak konularına kısaca değinildikten sonra beş tümelContents: önerme çeşitleriContents: kıyas teorisi ve bilgi türleri ele alınmaktadır. İkinci bölüm kelâmla ilgili olup altı kısımdan meydana gelmektedir. Eserin elliye ulaşan şerh ve hâşiyeleri arasında en önemlisi Devvânî’nin Şerhu Tehzîbi’l-Mantık’ıdır. Bu şerh üzerine de Mîr ZâhidContents: Ebü’l-Feth es-SaîdîContents: Muslihuddîn-i LârîContents: Mîr Fethullah Şîrâzî gibi alimlerin haşiyesi vardır. Halhâlî’nin elimizdeki eseri de bu haşiyelerden (ta’lîk) bir tanesidir. Ek bilgiler: 3. eser: Eserin elimizdeki nüshası son taraftan eksiktir. 123a'da künye bilgisi vardır. Derkenarlar boştur. Nüsha reddadelidir. MS 532 : Eserin elimizdeki nüshası son taraftan eksiktir. 171b'de Seyyid Şerif Cürcani'nin Haşiye ala Levami'i'l-Esrar şerhi Metali'l-Envar isimli eserin ilk yaprağı vardır.MS 533 : Ebu Hafs Nesefi'nin Akaidu'n-Nesefi'si üzerine Teftezani'nin yaptığı şerhe Hayali tarafından yazılan haşiyenin haşiyesidir. Hayali'nin haşiyesi üzerine Kara KemalContents: Bihişti Ramazan EfendiContents: SiyalkutiContents: İsmailContents: Gelenbevi ve Hadimi başta olmak üzere birçok alim tarafından çalışmalar yapılmıştır. Ek bilgiler: Mecmuadaki bütün nüshalar son taraftan eksiktir. Bir ve iki nüsha arasında şerh-haşiye ilişkisi bulunmaktadır. Birinci ve ikinci nüshanın derkenarlarında yoğun haşiye bulunup aynı mecmuada bulunan üçüncü nüshanın derkenarlaında haşiye bulunmaması nüshaların sonradan toplandığını düşündürmektedir. Bu mecmua da Hafız Ali el-Avni'ye aittir."Paper type: MS 529, MS 530, MS 531, MS 532, MS 533 : Açık renkli, az âherli orta kalınlıkta kağıtCalligraphic style: MS 529, MS 530, MS 531, MS 532, MS 533 : Talik / Taʿlīq scriptInk color: MS 529, MS 530, MS 531, MS 532, MS 533 : SiyahDescription of script: MS 529 : Yaprak sayısı : 1b-92b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 170x100 mm / Kağıt boyutu : 205x140 mm. ; MS 530 : Yaprak sayısı : 93b-122b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x140 mm. ; MS 531 : Yaprak sayısı : 123b-170b / Sütun sayısı : 1 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x140 mm. ; MS 532 : Yaprak sayısı : 171b- 190b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayıcı : 23 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x140 mm. ; MS 533 : Yaprak sayısı : 191b-219a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayıcı : 25 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 205x140 mm.
Binding and script features: MS 575 : Sırtı ve kenarları deri kaplı ebru kağıt ile kaplı, miklepli mukavva cilt. Ön kapak yoktur. MS 576 : Tezhip özellikleri : “Kâle-ekûlu” kelimeleri kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Physical description: 3 manuscripts in 1 volume, (various lines)/ 14x20,5 cm.Contents: "Birbirinden farklı 3 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 575Contents: MS 576Contents: MS 577). MS 575: Sadeddin Teftazani'nin Tezhibü'l-Mantık ve'l-Kelam isimli eseri üzerine Celaleddin ed-Devvani tarafından yapılan şerhin ta'likatıdır. Eser Haşiyetu'l-Halhali ismiyle de bilinmektedir. İki bölümden meydana gelen kaynak metin Tezhibu'l-mantık ve'l-kelam'ın mantık konularının işlendiği birinci bölümü kısa olmakla birlikte alimlerin ilgisini daha çok çekmişContents: şerh ve haşiyelerin çoğu bu bölüm üzerine yapılmıştır. Burada mantık ilmi tanımlanarak konularına kısaca değinildikten sonra beş tümelContents: önerme çeşitleriContents: kıyas teorisi ve bilgi türleri ele alınmaktadır. İkinc bölüm kelamla ilgi olue altı kısımdan meydana gelmektedir. Eserin elliye ulaşan şerh ve haşiyeleri arasında en önemlisi Devvani'nin Şerhu Tehzibi'l-Mantık'ıdır. Bu şerh üzerine de Mir ZahidContents: Ebü'l-Feth es-SaidiContents: Muslihuddin-i LariContents: Mir Fetullah Şirazi gibi alimlerin haşiyesi vardır. Halhali'nin elimizdeki eseri de bu haşiyelerden (ta'lik) bir tanesidir.Ek bilgiler: İstinsah kaydında 1a’da bu ve bundan sonraki iki eserin künye bilgisi vardır. 1b'de silinmiş bir yazıvardır; temellük kaydı olmalıdır. 1a’da iki adet temellük mührü ve şükürContents: yakînContents: zan ve vehim üzerine fevâid vardır. MS 576: Esîrüddin el-Ebherî’nin Hidâyetü’l-Hikme adlı eserine Kâdî Mîr tarafından yapılan şerhin haşiyesidir.Kaynak metin Hidayetu'l-HikmeContents: islam felsefesinin problemlerini konu edinmekte olup mantıkContents: tabiiyyat ve ilahiyat kısımlarına ayrılmaktadır. İslam dünyasında oldukça fazla ilgi gören metinContents: medreselerde asırlarca ders kitabı olarak okutulmuştur. Ek bilgiler: İstinsah zaman-mekan bilgisi yoktur. 81a'da eserin künye bilgisi ve ayet-i kerimeContents: 110a'da iki adet silinmiş temellük mührü vardır. 122b ile 123a arasında bazı yapraklar kopmuş olmalıdır. kimi yapraklarda kırmızı mürekkeple çizilmiş geometrik şekiller vardır. 154b-155a arasında nor almak için hazırlanmış boş şukka vardır. Bazı derkenarlarda yoğun bir şekilde haşiyeler vardır.MS 577: Celaleddin ed-Devvani'nin ispat-ı vacibe dair kaleme aldığı eserinin haşiyesidir.Ek bilgiler: ç eserli mecmuanın sonuncu eseridir. Nüshada istinsah kaydı yoktur. 173a boştur. 214b boştur. 214b ile dış kapak arasında a yüzünde Abdurrahman’dan iktibas yapılan bir tâire vardır."Paper type: MS 575, MS 576, MS 577 : Açık renkli, az âherli kağıtCalligraphic style: MS 575, MS 576 : Talik / Taʿlīq script ; MS 577 : Nestalîk / Nastaʿliq scriptInk color: MS 575, MS 576, MS 577 : SiyahNotes: Three different manuscripts bound in this volume, written in Taʿlīq and Nastaʿliq scripts, black ink with some words borders in red without cover.Description of script: MS 575 : Yaprak sayısı : 1b-80b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 140x205 mm.; MS 576 : Yaprak sayısı : 81b-172a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 65x125 mm / Kağıt boyutu : 140x205 mm.; MS 577 : Yaprak sayısı : 173b-214a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 55x130 mm / Kağıt boyutu : 140x205 mm
Binding and script features: Kahverengi, şemseli, çerçeveli, deri ciltPhysical description: 4 manuscripts in 1 volume/ 20x14 cm.Contents: Bu cilt, birbirinden farklı 4 ayrı yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur (Yazma numaraları : MS 183, MS 184, MS 185, MS 186). MS 183 Osmanlıca-Arapça olmak üzere iki dilli, MS 185 Arapça, diğer iki yazma ise Osmanlıca yazılmıştır. Hiçbirinin kaleme alınma tarihi bilinmemektedir. MS 183 : I. Ahmed’e sunulan eser bir tür siyasetnamedir ve yayımlanmıştır. Altun, M. (Haz.). (2015). Hâb-name, Veysi. İstanbul: MVT yayınları. MS 184 : Eser türünün ilk ve en beğenilen örneğidir. Paper type: MS 183, MS 184 : Kremrengi, aharlı, filigranlı, suyollu kağıt. MS 185, MS 186 : Beyaz, kalın, aharlı, suyollu kağıtCalligraphic style: MS 183 : Talik kırması / Shikasta Taʿlīq script. MS 184 : Harekeli nesih / Harakāt Naskh script. MS 185 : Talik kırması / Shikasta Taʿlīq script. MS 186 : Siyakat kırması / Shikasta Siyahat scriptInk color: MS 183 : Siyah, söz başları ve duraklar kırmızı. MS 184 : Siyah, başlıklar kırmızı. MS 185 : Siyah, söz başları ve keşideler kırmızı. MS 186 : Siyakat kırması / Shikasta Siyakat scriptNotes: Four different manuscripts bound in one volume. Written in various lines per page. Shikasta Siyahat, Shikasta Taʿlīq and Harakāt Naskh script in black ink with titles in red. Green leather binding with flap.Description of script: MS 183 : Yaprak sayısı : 17 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : 140x82 mm / Kağıt boyutu : 202x136 mm / Yazmanın başı - sonu : 1b - 17b. MS 184 : Yaprak sayısı : 25 / Sütun sayısı : 2 / Satır sayısı : 15 / Yazı alanı boyutu : 148x88 mm / Kağıt boyutu : 202x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 20b - 45b. MS 185 : Yaprak sayısı : 47 / Satır sayısı : 19 / Yazı alanı boyutu : 150x75 mm / Kağıt boyutu : 202x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 46b - 92a. MS 186 : Yaprak sayısı : 5 / Satır sayısı : 17 / Yazı alanı boyutu : 145x85 mm / Kağıt boyutu : 202x140 mm / Yazmanın başı - sonu : 94b - 99a
Hz.Muhammed ile ilgili şiirleri içeren bu eser, Mısırlı şair Bûsîrî (ö.1296) tarafından el-Kevâkibü’d-dürriye fi medhi hayri’l-berriye adıyla yazılmış sonraları Kasîdetü’l-bürde adıyla üne kavuşmuştur. Rivayete göre Bûsîrî hastalanır ve bedeninin yarısı hareketsiz kalır. Muhammed Peygamber’i, insanların en üstününü öven kasidesini yazar. Bu kasideyi rüyasında gördüğü Peygamber’e okur. Kasideyi beğenen Hz.Muhammed giymiş olduğu hırkasını çıkarıp ona giydirir, onun bedeninin felçli olan yerlerine dokunur. Bûsîrî uyandığında bedenin sağlam, Peygamber’in hırkasının ise sırtında olduğunu görür. Dolayısıyla bu esere hırka kasidesi anlamında Kasîdetü’l-bürde denilmiştir. Bu eser 14.yüzyıl başlarından itibaren ünlü hattatlar tarafından kopya edilmiş, kimi zaman oyma harflerle ve çiçeklerle, kimi zaman gösterişli tezhiplerle bezenmiş sanatlı örnekleri günümüze gelmiştir.Inscriptions: Kitabın ketebe satırlarından hattatın Abdülmecid Han’ın (s.1839-61) ikinci imamı diye bilinen es-Seyyid el-Hac Mustafa İzzet’in öğrencisi “Musika-i Sultaniye”de hat hocası es-Seyyid Mehmed Şefik olduğunu ve kitabı 1263’te istinsah ettiğini öğreniyoruz.Binding: Dış kapakları kestane renk deri cilt mikleplidir. Cildin dışı, ortada altın ve gümüşle renklendirilmiş, bir çelenk ve hançeri yapraklarla, köşeler sadece hançeri yapraklarla süslenmiştir. İç kapaklar baskıyla desenlendirilmiş mavi kâğıtla kaplıdır. Cilt özgündür.Materials: Âharlı kâğıt, siyah mürekkep, renkli boyalar, altınIlluminations: Kitap, mavi renkli girlandlar, pembe renkli gül buketleriyle dolu vazolar, mavi kurdelelerle bağlı dallarla donanmış unvan tezhibiyle başlar (y.1b). Besmele okunun içine de mavi, pembe, sarı renkli çiçekli bir dal yerleştirilmiştir.Script: Nesih
Hz.Muhammed ile ilgili şiirleri içeren bu eser, Mısırlı şair Bûsîrî (ö.1296) tarafından el-Kevâkibü’d-dürriye fi medhi hayri’l-berriye adıyla yazılmış sonraları Kasîdetü’l-bürde adıyla üne kavuşmuştur. Rivayete göre Bûsîrî hastalanır ve bedeninin yarısı hareketsiz kalır. Muhammed Peygamber’i, insanların en üstününü öven kasidesini yazar. Bu kasideyi rüyasında gördüğü Peygamber’e okur. Kasideyi beğenen Hz.Muhammed giymiş olduğu hırkasını çıkarıp ona giydirir, onun bedeninin felçli olan yerlerine dokunur. Bûsîrî uyandığında bedenin sağlam, Peygamber’in hırkasının ise sırtında olduğunu görür. Dolayısıyla bu esere hırka kasidesi anlamında Kasîdetü’l-bürde denilmiştir. Bu eser 14.yüzyıl başlarından itibaren ünlü hattatlar tarafından kopya edilmiş, kimi zaman oyma harflerle ve çiçeklerle, kimi zaman gösterişli tezhiplerle bezenmiş sanatlı örnekleri günümüze gelmiştir.Inscriptions: Kitabın ketebe satırlarından hattatın Abdülmecid Han’ın (s.1839-61) ikinci imamı diye bilinen es-Seyyid el-Hac Mustafa İzzet’in öğrencisi “Musika-i Sultaniye”de hat hocası es-Seyyid Mehmed Şefik olduğunu ve kitabı 1263’te istinsah ettiğini öğreniyoruz.Binding: Dış kapakları kestane renk deri cilt mikleplidir. Cildin dışı, ortada altın ve gümüşle renklendirilmiş, bir çelenk ve hançeri yapraklarla, köşeler sadece hançeri yapraklarla süslenmiştir. İç kapaklar baskıyla desenlendirilmiş mavi kâğıtla kaplıdır. Cilt özgündür.Materials: Âharlı kâğıt, siyah mürekkep, renkli boyalar, altınIlluminations: Kitap, mavi renkli girlandlar, pembe renkli gül buketleriyle dolu vazolar, mavi kurdelelerle bağlı dallarla donanmış unvan tezhibiyle başlar (y.1b). Besmele okunun içine de mavi, pembe, sarı renkli çiçekli bir dal yerleştirilmiştir.Script: Nesih
Binding and script features: Kahverengi, deri, cönk şeklinde, çiçek ve yaprak motifli beyzi gömme şemseli ve salbekli, çift çerçeveli, mıklepli, döneminin cildindePhysical description: 19 manuscripts in 1 volume/ 12x26,5 cm.Contents: Bu, birbirinden farklı 13 ayrı yazmanın bir araya getirilip ciltlenmesiyle oluşturulmuştur (Yazma numaraları : MS 13, MS 14, MS 15, MS 16, MS 17, MS 18, MS 19, MS 20, MS 21, MS 22, MS 23, MS 24, MS 25, MS 26, MS 27, MS 28, MS 29, MS 30, MS 31). İki yazma (MS 13 ve MS 14) Arapça ve Farsça olmak üzere iki dilde yazılmışken, diğer yazmalar Farsça yazılmıştır. MS 13 : Farklı eserleri ihtiva eden 260 yapraklık büyük bir mecmua niteliğindeki kitapta yer alan diğer eserler Farsçadır ve bu eserlerin büyük çoğunluğu Tebrizli hattat Cemal b. el-Hâc Ahmed b. Ömer’in kaleminden çıkmıştır. Farklı eserlere verilen numaralardaki atlamalardan arada düşen kısımların olduğu anlaşılıyor. Bu cilt içindeki diğer eserler 12/2 ile 12/19 arasındadır. İki sayfalık uzun bir duadan sonra başlayan girişte şurût ilmine dair eserin, “müdâyenât”, “mübaya’ât”, “münâkahât” ve “evkâf ve tevliyet” başlıklı dört kısımdan oluştuğu yazılıdır. Fakat son kısım eksiktir. Kitabın başında veya içinde adına ve yazarına ait hiçbir bilgi yoktur. Mevcut kaynaklardan da kitabın adını ve kim tarafından yazıldığını tespit etmek mümkün olmamıştır. Arapça yazılan satırların arasına kırmızı mürekkeple Farsça çeviri eklenmiştir. (Muhtemelen tamir sırasında 31a-43b arasındaki forma ters ciltlenmiştir, dolayısıyla 30b’nin devamı 43b’den sonra gelir ve eser 31a yaprağında son bulunur).MS 14 : Eser baştan muhtemelen bir sayfa eksiktir. MS 15 : Eser tasavvuf konusunda elli kısa risaleden oluşmaktadır 50a-54a arası münacat, naat ve Mecdüddin için övgü/ 54a-79a: Her bir ayrı ayrı numaralanmış ve içeriğine göre adlandırılmış elli küçük risale.MS 16 : Arapçadan Farsçaya sözlük. 80b-86a: Tuḥfe fi’l-Luġa başlıklı bu kısımda önce genellikle zıt anlamlı Arapça mastarların, daha sonra da bu mastarların ism-i fail, ism-i mef’ul ve çoğullarının bir kelimeyle Farsça karşılıkları verilmiştir. 87b-93b: bir önceki kısmın devamı niteliğinde olan bu bölüm “İntiḫāb ez-meṣādır” başlığını taşımaktadır ve köklerinin son harflerine göre alfabetik olarak düzenlenmiş bazı Arapça semai mastarların Farsça karşılıklarından oluşmaktadır.MS 17 : 94b-116a: sırasıyla padişaha, vezirlere, emirlere, mansıb sahiplerine, hatunlara, seyyidlere, kadılara, mollalara, şeyhlere tabiplere, şairlere, babaya, kardeşe, çocuklara, anne, amca, hala ve dayıya, kadınlara, maşuka, Kalenderlere, Haydarîlere nasıl mektup yazılacağı, nasıl hitap edileceği, bu kişilerden nasıl cevap geleceği, bu kişilerle nasıl yazışma yapılacağı, mersiye örnekleri, yazışma kalıpları hakkında örnek metinler, 117a-118b: “intiḫab-ı muḫtaṣarī ez-luġat” başlıklı Teressül’de geçen bazı kelimelerin kısaca açıklandığı küçük bir sözlük. Eserde çok sayıda beyit, mısra ve manzum parçalar da bulunmaktadır.MS 18 : Şafi’î mezhebine göre farz ve sünnetleri 10 başlık altında bildiren muhtasar bir manzum risaledir. Yazarı belli olmayan eserin başında risalenin Mevlânâ Dâvûd b. Abdulvehhâb el-Lârî’nin Maḳālāt’ından alındığına ve Şafi’î mezhebine göre farz ve sünnetleri bildirdiğine dair kısa bir not vardır. Ketebe kaydında ise risalenin Lübbü’l-fıḳḥ’dan alındığını gösteren başka bir kayıt mevcuttur.MS 19 : Şafi’î mezhebine göre farz ve sünnetleri bildiren muhtasar bir manzum risaledir. Yazarı belli olmayan eserin başında risalenin Seyyid Nimetullâh’ın Maḳālāt’ından alındığına ve Şafi’î mezhebine göre farz ve sünnetleri bildirdiğine dair kısa bir not vardır.MS 20 : Hanefi mezhebine göre farz ve sünnetleri 10 başlık altında bildiren muhtasar bir manzum risale. Yazarı belli olmayan eserin başında risalenin Senâyî’den alındığında dair bir kayıt vardır. MS 21 : Arapçada fiil çekimlerine dair kısa bir risaledir. Satır aralarında çok sayıda açıklayıcı not yer almaktadır.MS 22 : Manzume 27 bendden oluşan aşk konulu bir terkib-bend’dir. Eserin sonu kenara dikey yazılmıştır.MS 24 : 28 bendlik manzume münacat ve naatla başlar, daha sonra Hz. Ali ve on iki imam övgüsü gelir. Eserin başı dikey yazılmıştır.MS 25 : Şafi’î mezhebine göre farzları ve sünnetleri bâblar halinde aktaran manzum bir ilmihaldir. Eser başta “Kitāb-ı Farż u Sünnet”, ketebe kaydında ise “Kitābü’l-ferāyiż” şeklinde tanımlanmıştır. Eserin sonu dikey yazılmıştır.MS 26 : Eser Emir Ahmed ile aslen Âzeri olup Farsça yazan kadın şair Mehsetî-i Gencevî’nin (11. yy) aşkını anlatan ve sonu evlilikle biten meşhur bir halk hikâyesidir. Kahramanlar arasında geçen bazı diyaloglar manzumdur.MS 27 : Hallac-ı Mansur’un hikayesini anlatan eserin büyük bir mesneviden alınmış bir parça olması muhtemeldir.MS 28 : Eser tasavvufi içerikli 10 aşk mektubundan oluşmaktadırMS 29 : Attâr’ın Manṭıḳu’ṭ-Ṭayr’ında geçen tasavvufi içerikli ünlü hikâyedir. Eserin sonu dikey yazılmıştır.MS 30 : Deh-name türündeki eser manzum bir aşk hikayesidir.MS 31 : Büstî’nin meşhur kasidesinin satır aralarında kelime kelime Farsça tercümesi yer almaktadır. Kaside sondan eksiktir.Paper type: MS 13, MS 14, MS 15, MS 16, MS 17, MS 18, MS 19, MS 20, MS 21, MS 22, MS 23, MS 24, MS 25, MS 26, MS 27, MS 28, MS 29, MS 30, MS 31 : Beyaz, suyollu, aharlı, mıstarlı kağıtCalligraphic style: MS 13, MS 31 : Arapça kısımlar Harekeli nesih, Farsça kısımlar talik / Harakāt Naskh script in Arabic sections, Taʿlīq script in Persian sections. MS 16 : Harekeli nesih / Harakāt Naskh script. MS 15, MS 17, MS 18, MS 19, MS 20, MS 21, MS 22, MS 23, MS 24, MS 25, MS 26, MS 27, MS 28, MS 29, MS 30 : Talik / Taʿlīq scriptInk color: MS 13 : Siyah, madde başları ile satır arası Farsça tercüme kırmızı. MS 14, MS 20, MS 21, MS 22, MS 23, MS 24, MS 25, MS 26, MS 27, MS 28, MS 30 : Siyah, başlıklar kırmızı. MS 15 : Siyah, başlıklar ve Arapça kelimelerin satır arasındaki karşılıkları kırmızı. 16 : Siyah, fasıl başları ve madde başlarını ayıran noktalar kırmızı. MS 17 : Siyah/ başlıklar ve manzum kısımları haber veren beyit, mısra vs. gibi kelimeler kırmızı. MS 17, MS 18, MS 19 : Siyah, başlıklar ve satır aralarındaki kısa açıklamalar kırmızı. MS 29 : SiyahNotes: Nineteen different manuscripts bound in one volume. Naskh and nastaliq script in black ink with red headings. Harakāt Naskh script and Taʿlīq script in black ink, covered by a brown leather binding.Description of script: MS 13 : Yaprak sayısı : II, 43 / Satır sayısı : 15 + 15 / Yazı alanı boyutu : 88x250 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı : 1b - Yazmanın sonu : 31a.MS 14 : Yaprak sayısı : 5 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x232 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 44a-49b.MS 15 : Yaprak sayısı : 29 / Satır sayısı : 15 / Yazı alanı boyutu : 90x240 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 50b-79a. MS 16 : Yaprak sayısı : 13 / Satır sayısı : 29 / Yazı alanı boyutu : 88x237 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 80b-93a. MS 17 : Yaprak sayısı : 24 / Satır sayısı : 18 (94b-100b), 35 (101a-116a) / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 94b-118b.MS 18 : Yaprak sayısı : 3 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 118x240 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 119a-122a. MS 19 : Yaprak sayısı : 2 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 122b-124b. MS 20 : Yaprak sayısı : 2 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 124b-126b.MS 21 : Yaprak sayısı : 2 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 29 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 127b-129a.MS 22 : Yaprak sayısı : 72 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 130b-202b.MS 23 : Yaprak sayısı : 2 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 203b-205b. MS 24 : Yaprak sayısı : 3 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 205b-208a. MS 25 : Yaprak sayısı : 8 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 209b-217b. MS 26 : Yaprak sayısı : 13 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 218b-231a.MS 27 : Yaprak sayısı : 2 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 231b - 233b. MS 28 : Yaprak sayısı : 9 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 234b - 243b. MS 29 : Yaprak sayısı : 4 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 244a - 248a.MS 30 : Yaprak sayısı : 8 / Sütun sayısı : 3 / Satır sayısı : 35 + 4 / Yazı alanı boyutu : 90x240 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 249b - 257b.MS 31 : Yaprak sayısı : 2 / Sütun sayısı : 2 / Satır sayısı : 9 + 18 / Yazı alanı boyutu : 90x230 mm / Kağıt boyutu : 120x265 mm / Yazmanın başı - sonu : 258b - 260b.
Full catalogue record in Fihrist: Union Catalogue of Manuscripts from the Islamicate WorldRecord origin: Description in part based on Savage-Smith, E. and Rapoport, Y. (2013), An Eleventh-Century Egyptian Guide to the Universe, pp. 2-4.