مخطوطات فلكية 222 عنصراً
عدد النتائج المعروضة في الصفحة
عرض النتائج ك:
205. مُلخّص علمي وفلسفي لأحمد بن سليمان غوجاراتي
Scientific and Philosophical Compendium of Aḥmad ibn Sulaymān Ghūjārātī (أحمد بن سليمان غوجاراتي)
- الوصف:
- ملخص: ملخص مكوّن من نصوص قصيرة ومقتطفات وملاحظات عن موضوعات علمية وفلسفية، جمعها أحمد بن سليمان غوجاراتي (المتوفى سنة ١٦٨١)، واكتمل العمل في شهر ذو الحجة ١١٣٤/سبتمبر-أكتوبر ١٧٢٢ (راجع الملاحظة في ص. ٥و).آلت ملكية المخطوطة بعد ذلك إلى حفيد جامع العمل، محمد رضا ابن غلام محمد بن أحمد بن سليمان، في سورات، والذي أضاف عشرة أسطر على الظهر في ١٨ رمضان ١١٤١/ ١٧ أبريل ١٧٢٩(راجع ص. ٢٥٠ظ، الأسطر ١١-١٤).ومن بين المحتويات المطوّلة والمميزة بسهولة ما يلي:(١) مقتطف من كتاب نزهة القلوبلقطب الدين الشيرازي [العربية] (ص. ١ظ)؛(٢) مقتطف من كتاب ربيع الأبرارللزمخشري [العربية] (صص. ٢و-٢ظ)؛(٣) طريقة صلاة الاستخارة[الفارسية] (ص. ٣ظ)؛(٤) مجموعة مقتطفات وملاحظات وألغاز عن موضوعات متعددة [الفارسية والعربية] (صص. ٥ظ-١٩و)؛(٥) ملاحظات عن النص التالي وموضوعات أخرى [الفارسية والعربية] (صص. ٢٣ظ-٢٥ظ)؛(٦) البيروني، مقالة في راشيكات الهند(صص. ٢٦و-٣٥ظ)؛(٧) أبو جعفر الخازن، برهان آخر على الشكل السابع من كتاب بني موسى[العربية] (صص. ٣٦و-٣٩و)؛(٨) مقتطفات من كتاب صنف في فن الراجي ولطائفه،تأريخ مكةلقطب الخفي، و كتاب في الموسيقى(روما: ١٦٥٠) لأتهانازيوس كيرﭼروس الفرنكي [العربية والفارسية] (صص. ٣٩ظ-٤٥ب)؛(٩) مقتطف من دراسة عن علم المثلّثات [العربية] (صص. ٤٦ظ-٤٩و)؛(١٠) بنو موسى، الشكل السادس عشر من كتاب معرفة مساحة الأشكال البسيطة والكرية[العربية] (صص. ٥٠و-٥٢ظ)؛(١١) مقتطفات عن موضوعات هندسية متعددة من بينها فقرة من كتاب الكرة والأسطوانةلأرشميدس، أساليب تحديد اتجاه القبلة في أكبرآباد وبرهانبور، ومقتطف بعنوان الرسالة للكرة [!] المتحركة بحركة دائمة؛ ربما كتاب الكرة المتحركةلأوطولوقس من بيتان [العربية والفارسية] (صص. ٥٣و-٥٧ظ)؛(١٢) نصير الدين الطوسي، في بيان أنه لا يمكن أن يجتمع من عددين مربعين فردين عدد مربع، [العربية] (ص. ٥٨و)؛(١٣) لغزان لبهاء الدين العاملي، [العربية] (صص. ٧٦ظ-٨١و)؛(١٤) تشريح الأفلاكلبهاء الدين العاملي، [العربية] (صص. ١١٣ظ-١٢٣و)؛(١٥) حسين بن إبراهيم التنكاباني، رسالة في إثبات حدوث العالم[العربية] (صص. ١٢٥و-١٢٨و)؛(١٦) يزيد ابن معاوية، قصيدة ميمية[العربية] (صص. ١٣١و-١٣١ظ، ١٤٦و)؛(١٧) مقتطف من الرسالة الخامسة لإخوان الصفاء في الموسيقى [العربية] (صص. ١٤٠ظ-١٤٢ظ)؛(١٨) أرشميدس، كتاب في قسمة شكل سماه بالسيطماشيون[العربية] (صص. ١٤٣و-١٤٥و)؛(١٩) رسالة في التوحيدلمحمد أفضل الدين [ناقص في النهاية؛ العربية] (صص. ١٨٤و-١٩١و)؛(٢٠) قسطا بن لوقا، مقالة في البرهان على حساب الخطائين[العربية] (صص. ١٩١و-١٩٤و)؛(٢١) مقتطف من المُحلّىتأليف ابن حزم [العربية] (صص. ٢٢٥و-٢٢٨ظ)؛(٢٢) مقتطف من أحد أعمال بهاء الدين العاملي عن الكثافة [العربية] (ص. ٢٣٣و)؛(٢٣) خالد بن صفوان فياض المعروف بـ العروس[العربية] (صص. ٢٣٤و-٢٤١و)؛(٢٤) بهاء الدين العاملي، خاتمة من خلاصة الحساب[العربية] (صص. ٢٤٩و-٢٥٠و)؛(٢٥) عشرة أسطر في الظهر أضافها محمد رضا ابن غلام محمد بن أحمد بن سليمان [العربية] (ص. ٢٥٠ظ).ملخص: Compendium of short texts, extracts and notes on scientific and philosophical subjects, compiled by Aḥmad ibn Sulaymān Ghūjārātī (أحمد بن سليمان غوجاراتي; d. 1681), and completed in Dhū al-ḥijjah 1134/September-October 1722 (see note on f. 5r).The manuscript was later owned by the compiler's grandson, Muḥammad Riḍā ibn Ghulām Muḥammad ibn Aḥmad ibn Sulaymān (محمد رضا ابن غلام محمد بن أحمد بن سليمان), at Surat, who added ten lines of verse on 18 Ramaḍān 1141/17 April 1729 (see f. 250v, lines 11-14).Amongst the more lengthy and readily indentifiable contents are the following:(1) Extract from Quṭb al-Dīn al-Shīrāzī (قطب الدين الشيرازي), Kitāb Nuzhat al-qulūb(كتاب نزهة القلوب) [Arabic] (f. 1v);(2) Extract from Rabī‘ al-abrār(ربيع الأبرار) by al-Zamakhsharī (الزمخشري) [Arabic] (ff. 2r-2v);(3) Method for istikhārah(استخارة) prayer [Persian] (f. 3v);(4) Collection of extracts, notes and riddles on various subjects [Persian and Arabic] (ff. 5v-19r);(5) Notes on the following text and other subjects [Persian and Arabic] (ff. 23v-25v);(6) al-Bīrūnī (البيروني), Maqālah fī rāshīkāt al-hind(مقالة في راشيكات الهند) (ff. 26r-35v);(7) Abū Ja‘far al-Khāzin (أبو جعفرالخازن), Burhān ākhar ‘alá al-shakl al-sābi‘ min kitāb Banī Mūsá(برهان آخر على الشكل السابع من كتاب بني موسى) [Arabic] (ff. 36r-39r);(8) Extracts from Kitāb ṣanf fī fann al-rājī wa-laṭā’ifihi(كتاب صنف في فن الراجي ولطائفه), Ta’rīkh Makkah(تأريخ مكّة) by Quṭb al-Khafī (قطب الخفي), and Musurgia universalis(كتاب في الموسيقى; Rome: 1650) by Athanasius Kircher (أتهانازيوس كيرﭼروس الفرنكي) [Arabic and Persian] (ff. 39v-45b);(9) Extract from a treatise on trigonometry [Arabic] (ff. 46v-49r);(10) Banū Mūsá (بنو موسى), al-Shakl al-sādis ‘ashr min Kitāb ma‘rifat misāḥat al-ashkāl al-basīṭah wa-al-kurīyah(الشكل السادس عشر من كتاب معرفة مساحة الأشكال البسيطة والكرية) [Arabic] (ff. 50r-52v);(11) Extracts on various geometrical subjects including a passage from the De sphaera et cylindro(Περὶ σφαίρας καὶ κυλίνδρου; كتاب الكرة والأسطوانة) by Archimedes (أرشميدس), methods for determining the direction of the qiblah at Akbārābād and Burhānpūr, and an extract entitled al-Risālah lil-kurah al-mutaḥarikah bi-ḥarikah dā’imah(الرسالة للكرة [!] المتحركة بحركة دائمة; perhaps De sphaera quae movertur[Περὶ κινουμένης σφαίρας; كتاب الكرة المتحركة] by Autolycus of Pitane [Αὐτόλυκος ὁ Πιταναῖος; أوطولوقس]) [Arabic and Persian] (ff. 53r-57v);(12) Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī (نصير الدين الطوسي), Fī bayān annahu lā yumkin an yajtama‘ min ‘adadayn murabba‘ayn fardayn‘adad murabba‘(في بيان أنه لا يمكن أن يجتمع من عددين مربعين فردين عدد مربع) [Arabic] (f. 58r);(13) Two riddles by Bahā’ al-Dīn al-‘Āmilī (بهاء الدين العاملي) [Arabic] (ff. 76v-81r);(14) Bahā’ al-Dīn al-‘Āmilī (بهاء الدين العاملي) Tashrīḥ al-aflāk[Arabic] (ff. 113v-123r);(15) Ḥusayn ibn Ibrāhīm al-Tankābanī (حسين بن إبراهيم التنكاباني), Risālah fī ithbāt ḥudūth al-‘ālam(رسالة في إثبات حدوث العالم) [Arabic] (ff. 125r-128r);(16) Yazīd ibn Mu‘āwīyah (يزيد ابن معاوية), Qaṣīdah mīmīyah(قصيدة ميمية) [Arabic] (ff. 131r-131v and 146r);(17) Extract from the Fifth Treatise (رسالة) of the Ikhwān al-Ṣafā’ (إخوان الصفاء) on music [Arabic] (ff. 140v-142v);(18) Archimedes (أرشميدس), Kitāb fī qismat shakl samāhu bil-sīṭumāshīyūn(كتاب في قسمة شكل سماه بالسيطماشيون) [Arabic] (ff. 143r-145r);(19) Treatise on tawḥīd(توحيد) by Muḥammad Afḍal al-Dīn (محمد أفضل الدين) [defective at end; Arabic] (ff. 184r-191r);(20) Qusṭā ibn Lūqā (قسطا بن لوقا), Maqālah fī al-burhān ‘alá ḥisāb al-khaṭā’ayn[Arabic] (مقالة في البرهان على حساب الخطائين) (ff. 191r-194r);(21) Extract from the al-Muḥallá(المحلّى) by Ibn Ḥazm (ابن حزم) [Arabic] (ff. 225r-228v);(22) Extract from a work by Bahā’ al-Dīn al-‘Āmilī (بهاء الدين العاملي) concerning density [Arabic] (f. 233r);(23) A qaṣīdah by Khālid ibn Ṣawān Fayyāḍ (خالد بن صفوان فياض) known as al-‘Arūs(العروس) [Arabic] (ff. 234r-241r);(24) Bahā’ al-Dīn al-‘Āmilī (بهاء الدين العاملي), the conclusion (خاتمة) from the Khulāṣat al-ḥisāb(خلاصة الحساب) [Arabic] (ff. 249r-250r);(25) Ten lines of verse by Muḥammad Riḍā ibn Ghulām Muḥammad ibn Aḥmad ibn Sulaymān (محمد رضا ابن غلام محمد بن أحمد بن سليمان) [Arabic] (f. 250v).الوصف المادي: المادة: ورقيةالأبعاد: حجم الورقة ١٩٥ × ١٣٠ مم [مساحة الكتابة ١٣٥ × ٨٥ مم]ترقيم الأوراق: ترقيم أوراق عربي شرقي بالحبر الأسود؛ ترقيم مكتب الهند بأرقام عربية غربية مختوم بالحبر الأسودالتسطير: مسطرة؛ متوسط ١٧ سطر للصفحة؛ مسافة عمودية ١٣ سطر لكل ١٠ سمالخط: نسخالناسخ هو أحمد بن سليمان غوجاراتيالحبر: حبر أسود مع تحمير العناوين وخطوط علويّة متفرّقة باللون الأحمرالتجليد: تجليد المتحف البريطاني مع لصق جلد من الغلاف السابق على الجزأين الأمامي والخلفي من التجليد الحاليالحالة: تلف بسيط جدًا بسبب الدودالحواشي: حواشي عديدة بيد جامع العملالوصف المادي: Material: PaperDimensions: 195 x 130 mm leaf [135 x 85 mm written]Foliation: Eastern Arabic foliation in black ink; India Office foliation in Western Arabic numerals stamped in black inkRuling: Misṭarah; average of 17 lines per page; vertical spacing 13 lines per 10 cmScript: Naskh; the scribe is Aḥmad ibn Sulaymān Ghūjārātī (أحمد بن سليمان غوجاراتي)Ink: Black ink, with rubricated headings and occasional overlinings in redBinding: British Museum binding with leather from previous cover pasted to front and back of current bindingCondition: Very minor worm damageMarginalia: Numerous by hand of compiler
206. نصوص رياضية وملاحظات مختصرة ورسومات بيانية بالعربية والفارسية
- الوصف:
- ملخص: من ضمن المحتوى الجدير بالذكر:شرح لنصير الدين محمد بن محمد الطوسي (المتوفى في ١٢٧٤) نسخة أقليدس (Εὐκλείδης؛ أقليدس؛ عاش ٣٠٠ قبل الميلاد) العناصر(الأصول) (صص. ٨٦ظ-٨٨و)؛النص بقلم نصير الدين محمد بن محمد الطوسي (المتوفى في ١٢٧٤) (صص.٨٨ظ-٨٩ظ)؛شرح بطلميوس، كلاوديوس بتوليمايوس، حوالي (٩٠- ١٦٨) "المجسطي"(كتاب المجسطي) (ص. ٩٠و)؛نص حول تحديد القبلة(في معرفة سمت القبلة) لأبو الريحان محمد بن أحمد البيروني، (حوالي ٩٧٣-١٠٤٨) (صص. ٩١ظ-٩٢و)؛نص حول تحديد القبلة(في معرفة سمت القبلة) لنصير الدين محمد بن محمد الطوسي؛ (المتوفى في ١٢٧٤) (صص. ٩٢ظ)؛نص حول مبحث المرايا، مع رسومات بيانية مطولة (صص. ٩٤و-٩٥و)؛شرح حول أقليدس (Εὐκλείδης؛ عاش ٣٠٠ قبل الميلاد) (صص. ٩٥v-٩٦و)؛شكل يجمع جميع الأشكال الخاصة بأقليدس (Εὐκλείδης؛ أقليدس؛ عاش ٣٠٠ قبل الميلاد) العناصر(الأصول) الكتاب الأول (صص. ٩٧ظ-٩٨و)؛مقتطف من قاضي زاده الرومي (المتوفى بعد ١٤٤٠) شرح عن محمود الجغميني (عاش في النصف الأول من القرن الثالث عشر) الملخص في علم الحياة البسيطة(٩٨ظ-٩٩و)؛مقتطف من القوشجي (المتوفى في ١٤٧٤) (١٠٩٢ظ-١٠٣و)؛مقتطف من كمال الدين حسن الفارسي (المتوفى في ١٣١٩) تنقيحمناظير بن الهيثم(صص ١١٤ظ-١١٥).ملخص: Notable contents include:Commentary on Naṣīr al-Dīn Muḥammad ibn Muḥammad al-Ṭūsī's (نصير الدين محمد بن محمد الطوسي; d. 1274) edition of Euclid's (Εὐκλείδης; أقليدس; fl. 300 BC) Elements(الأصول) (ff. 86v-88r);Text by Naṣīr al-Dīn Muḥammad ibn Muḥammad al-Ṭūsī's (نصير الدين محمد بن محمد الطوسي; d. 1274) (ff.88v-89v);Commentary on Ptolemy's (بطلميوس, Claudius Ptolemaeus; c 90-c 168) Almagest(كتاب المجسطي) (f. 90r);A text on determining the qiblah(في معرفة سمت القبلة) by Abū al-Rayḥān Muḥammad ibn Aḥmad al-Bīrūnī (أبو الريحان محمد بن أحمد البيروني, ca 973-1048) (ff. 91v-92r);A text on determining the qiblah(في معرفة سمت القبلة) by Naṣīr al-Dīn Muḥammad ibn Muḥammad al-Ṭūsī's (نصير الدين محمد بن محمد الطوسي; d. 1274) (f. 92v);A text on catoptrics, with elaborate diagrams (ff. 94r-95r);Commentry on Euclid (Εὐκλείδης; أقليدس; fl. 300 BC) (ff. 95v-96r);Figure comprising all the figures in Euclid's (Εὐκλείδης; أقليدس; fl. 300 BC) Elements(الأصول), Book One (ff. 97v-98r);Extract from Qāḍīzāde al-Rūmī's (قاضي زاده الرومي; d. after 1440) commentary on Maḥmūd al-Jaghmīnī's (محمود الجغميني; fl. first half of 13th century) al-Mulakhkhaṣ fī ‘ilm al-hay’ah al-basīṭah(98v-99r);Extract from al-Qūshjī (القوشجي; d. 1474) (1092v-103r);Extract from Kamāl al-Dīn al-Fārisī's (كمال الدين حسن الفارسي; d. 1319) Tanqīḥ manāẓir Ibn al-Haytham(تنقيح مناظر ابن الهيثم; ff114v-115).الوصف المادي: صص. ٨٦ظ-١١٧و
207. نُسخ عربية (ونُسخةٌ فارسيَّةٌ) لِستِّ أُطروحاتٍ يونانيةٍ في الرياضيات حرّرها طوسي، نصير الدين محمد بن محمد
Arabic (and one Persian) versions of six Greek treatises on mathematics edited by Ṭūsī, Naṣīr al-Dīn Muḥammad ibn Muḥammad طوسي، نصير الدين محمد بن محمد
- الوصف:
- ملخص: الجزء الثاني من مجموعة تحارير نصير الدين محمد بن محمد الطوسي (توفي في ١٢٧٤) لما يُطلق عليه "المتوسطات"، وهي نسخ عربية من النصوص اليونانية القديمة في الرياضيات والفلك وردود عربية عليها والتي كان يُفترض قراءتها بعد كتاب أقليدس "العناصر"وكإعدادٍ لكتاب بطليموس "المجسطي". الجزء الأول من هذه المجموعة موجود في المخطوطة IO Islamic 1249.الخط وأسلوب الزخرفة والتجليد يشيرون إلى أن المجلد جزءٌ من مجموعةٍ تتألف أيضًا من المخطوطتين IO Islamic 924 و IO Islamic 1249. ولأن الأخيرة نُسخت في عام ١١٩٨/١٧٨٤، غالبًا بتكليف من وارين هاستينجز، الحاكم العام للبنغال بين١٧٧٢ و ١٧٨٥ (أنظر جهة الوجه من الورقة الأمامية ii)، فإن ملاحظات المقارنة في هذه المخطوطة المؤرخة في شهري جمادى الأولى وشعبان دون الإشارة إلى العام تشير على الأرجح إلى ١١٩٨ (مارس-أبريل ويونيو-يوليو ١٧٨٤).يوجد عنوان شرحي باللغة الفارسية في جهة الوجه من الورقة الأمامية ii، وتوجد قوائم بالمحتويات باللغتين الفارسية والإنجليزية في جهة اليمين من الورقة الأمامية iii.المحتويات:(١) أوطولوقس، De sphaera quae movetur(تحرير كتاب الكرة المتحركة; صص. 1ظ-10و);(٢) ثاوذوسيوس، De habitationibus(تحرير كتاب المساكن؛ صص. 11ظ-21و);(٣) ثاوذوسيوس، De diebus et noctibus(كتاب في الأيام والليالي; صص. 23ظ-51و);(٤) أرسطرخس، De magnitudinibus et distantiis solis et lunae(في جرمي النيرين وبعديهما؛ صص. 52ظ-69و);(٥) أقليدس، "العناصر"، الكتاب الأول (مقالهٔ اولى از كتاب اقليدس; صص. 71ظ-95و)(٦) أقليدس، De levi et ponderoso(في الثقل والخفة وقياس الأجرام بعضها إلى بعض; صص. 98ظ-101و).ملخص: Second part of a collection of Naṣīr al-Dīn Muḥammad ibn Muḥammad al-Ṭūsī's (نصير الدين محمد بن محمد الطوسي; d. 1274) editions (تحارير) of the so-called 'intermediate [books] (متوسطات)', Arabic versions of ancient Greek mathematical and astronomical texts and Arabic responses to them which were meant to be read after Euclid's Elementsand in preparation for Ptolemy's Almagest. The first part of this collection is found in manuscript IO Islamic 1249.The script, ornamentation and binding of the volume indicate that it is part of a set comprising also manuscripts IO Islamic 924 and IO Islamic 1249. Since the latter was transcribed in 1198/1784, probably for Warren Hastings, Governor-General of Bengal from 1772 to 1785 (see front paper ii recto), the collation notes in this manuscript dated to the months of Jumādá I and Sha‘bān without indication of the year probably refer to 1198 (March-April and June-July 1784).A descriptive title in Persian is found on front paper ii recto, and tables of contents in Persian and English are given on front paper iii recto.Contents:(1) Autolycus (أوطولوقس), De sphaera quae movetur(تحرير كتاب الكرة المتحركة; ff. 1v-10r);(2) Theodosius (ثاوذوسيوس), De habitationibus(تحرير كتاب المساكن; ff. 11v-21r);(3) Theodosius (ثاوذوسيوس), De diebus et noctibus(كتاب في الأيام والليالي; ff. 23v-51r);(4) Aristarchus (أرسطرخس), De magnitudinibus et distantiis solis et lunae(في جرمي النيرين وبعديهما; ff. 52v-69r);(5) Euclid (أقليدس), Elements, Book 1 (مقالهٔ اولى از كتاب اقليدس; ff. 71v-95r)(6) Euclid (أقليدس), De levi et ponderoso(في الثقل والخفة وقياس الأجرام بعضها إلى بعض; ff. 98v-101r).الوصف المادي: المادة: ورقيةالأبعاد: حجم الورقة ٢٠٩ × ١٢٠ مم [مساحة الكتابة ١٣٠ × ٥٨ مم]ترقيم الصفحات: ترقيم المتحف البريطاني بالقلم الرصاصالتسطير: مِسطرة؛ ١٢ سطرًا في كل صفحة؛ مسافة تباعد رأسية ٩ أسطر لكل ١٠ سمالخط: نستعليقالحِبر: حِبرُ أسود، مع كتابة العناوين والخطوط الأفقية أعلى النص بالأحمرالزخرفة: تحتوي كل مقدمةٍ وكل صفحةٍ على حاشيةٍ بالحِبر الذهبي والأسود والأحمر؛ المقدمة الأولى (صص. 1ظ-2و) مليئة بالزخارف بالذهبي والأحمر والأخضر والأزرقالتجليد: يجمع بين سمات الأسلوبين الأوروبي والإسلامي؛ طلاء بماء الذهب، وبطانة جلديةالحالة: ممتازة؛ قالب الكتاب تمت إعادة خياطته وإعادة تركيب ألواح الغلاف واستبدال صُلب الكتابالتعليقات الهامشية: قليلةٌ جدًا ويبدو أن جميعها بقلم الناسخالأختام: صص. 1و و 101ظ
208. هداية السائل إلى الربع الكامل، سبط المارديني، بدر الدين محمد بن محمد
Hidāyat al-sāʾil ilá al-rubʿ al-kāmil هداية السائل إلى الربع الكامل Sibṭ al-Māridīnī, Badr al-Dīn Muḥammad ibn Muḥammad سبط المارديني، بدر الدين محمد بن محمد
- الوصف:
- ملخص: دراسة، تُعرف أيضًا بالعنوان "هدية العامل إلى الربع الكامل"، عن طرق عمل الربع، وتتكون من مقدمة وخمسة عشر بابًا. اكتملت النسخة في ٢٤ جمادى الأولى ١٠٧٠\٦ فبراير ١٦٦٠ (انظر حرد المتن، ص. ١٣٨ظ، الأسطر ١٤-١٦، منسوخة أدناه) بيد الناسخ علي بن محمد بن الحسن بن زين الدين العاملي. بجانب حرد المتن، تم نسخ شهادة قراءة لزين الدين بن علي بن أحمد مؤرخة في منتصف شعبان ٩٦٠\ أواخر يوليو ١٥٥٣ من المخطوطة المصدر (صورة خط جدي، ص. ١٤٧و، هامش الحافة الأمامية).البداية (ص. ١٣٨ظ، الأسطر ٢-٣):الحمد لله الذي رسم على صفحات مصنوعاته قواطع الدلائل وسير الكواكب الثابتةفي محيط المهتدي بالطوالع منها والأوافل...النهاية (ص. ١٤٧و، الأسطر ١٣-١٤):...وفي هذاالقدر كفاية لمن وفقه الله والحمد لله حق حمده وصلواته على محمد وآلهحرد المتن (ص. ١٤٧و، الأسطر ١٤-١٦):... كتبهأقل العباد علي بن محمد بن الحسن بن زين الدين العاملي تجاوز الله عن سيئاتهم في الرابع والعشر من شهرجمادى الأولى سنة ١٠٧٠ملخص: Treatise, also known under the title Hidāyat al-ʿāmil ilá al-rubʿ al-kāmil(هداية العامل إلى الربع الكامل) on the workings of the quadrant, consisting of an introduction and fifteen chapters ( bābs).The copy was completed on 24 Jumādá I 1070/6 February 1660 (see colophon, f. 138v, lines 14-16, transcribed below) by the scribe ʿAlī ibn Muḥammad ibn al-Ḥasan ibn Zayn al-Dīn al-ʿĀmilī (علي بن محمد بن الحسن بن زين الدين العاملي). Next to the colophon a reading certificate of Zayn al-Dīn ibn ʿAlī ibn Aḥmad (زين الدين بن علي بن أحمد) dated mid-Shaʿbān 960/late July 1553 was copied from the source manuscript (صورة خط جدي, f. 147r, fore edge margin).Begins (f. 138v, lines 2-3):الحمد لله الذي رسم على صفحات مصنوعاته قواطع الدلائل وسير الكواكب الثابتةفي محيط المهتدي بالطوالع منها والأوافل...Ends (f. 147r, lines 13-14):...وفي هذاالقدر كفاية لمن وقفه الله والحمد لله حق حمده وصلواته على محمد وآلهColophon (f. 147r, lines 14-16):... كتبهأقل العباد علي بن محمد بن الحسن بن زين الدين العاملي تجاوز الله عن سيئاتهم في الرابع والعشر من شهرجمادى الأولى سنة ١٠٧٠الوصف المادي: صص. ١٣٨و-١٤٧و
209. هداية السائل الى معرفة الربع الكامل
- الوصف:
- Abstract: Treatise describing a quadrant called "al-rubʻ al-kāmil", comprising an introduction and fifteen chapters (bāb). On fol. 1a is a chart explaining the influence of the rainbow in association with the signs of the zodiac.Ms. codex.Title from preamble of text (fol. 1b).Physical description: 16 lines per page. Written in careful medium large naskh in black ink with use of red ; text is partially vocalized. Loose leaves and bifolia ; stained with water.Origin: According to note at the end of the text, copied in 993 H. 1585 (fol. 11b).Incipit: بسم ... الحمد لله الذى رسم على صفحات مصنوعاته قواطع الدلايل ... وبعد فهذه رسالة لخصت فيها محاسن الرسايل وخصصتها بالاهم مما يتعلق بالربع الكاملExplicit: لبعده يحصل الغرض فيها وفى هذا القدر كفاية لمن وفقه الله تعالى والحمد لله وحده وصلى الله على سيدنا محمد وآله وصحبه وسلم تسليما كثيرا امين
210. هذا کتاب نجوم بطلمىوس ; رساله معىنيه در علم هيئت.
شرح ثمره بطلمىوس
- الوصف:
- Abstract: Two texts on astrology and astronomy by Naṣīr al-Dīn al-Ṭūsī.Binding note: Limp dark brown leather with blind-stamped fillets; water damaged.Contents: "1. fol. 3a-53a: Sharḥ-i S̲amarah-i Baṭlamyūs. Persian translation of and commentary on an Arabic version of Ptolemy's CentiloquiumContents: a collection of a hundred aphorisms on astrology. With original Arabic text; missing first page."Contents: "2. fol. 54a-130a: Risālah-i Muʻīnīyah dar ʻilm-i hayʾat. Manual of astronomy dedicated to Muʻīn al-Dīn Abū al-ShamsContents: son of the author's patron Nāṣir al-Dīn ʻAbd al-Raḥīm ibn Abī Manṣūr (governor of Quhistan). Missing first page; with numerous diagrams."Ms. composite codex.Title of first text from fol. 1a, by a later hand; title of second text from fol. 54a.On front cover: Label reading "284" in Arabic script.Ms. erroneously foliated beginning on first flyleaf. Record follows erroneous foliation.Physical description: 15-16 lines per page; written in casual nastaʻliq by two different hands in black on glazed, laid Arabic paper. Rubrication and catchwords. Some damp staining; edges somewhat ragged.Origin: First text completed Ramaḍān 935 H May-June 1529 by Muḥammad Ḥusayn al-Ḥasanī (fol. 53a). Second text completed on Wednesday, 7 Rabīʻ II 681 H 15 July 1282 (fol. 130a).
211. يتيمة العصر في المد والجزر، ابن مِيمي، عبد القادر بن أحمد بن علي
Yatīmat al-ʿaṣr fī al-madd wa-al-jazr يتيمة العصر في المد والجزر Ibn Mīmī, ʿAbd al-Qādir ibn Aḥmad ibn ʿAlī ابن مِيمي، عبد القادر بن أحمد بن علي
- الوصف:
- ملخص: دراسة واسعة النطاق عن الظواهر الطبيعية المتعلقة بالبحار، لعبد القادر بن أحمد بن علي بن ميمي البصري، توفي ١٦٧٤). أُلّف النص، المعروف أيضًا باسم "وري الزند بالجزر والمد"، في عام ١٠٨٤\١٦٧٣، واكتملت النسخة الحالية وفقًا لحرد المتن (انظر أدناه، ص ١٢٢ ظ، الأسطر ١٥-١٦) بخط يد مختلف في البصرة في ١٤ جمادى الآخرة ١٠٨٥ (٦ سبتمبر ١٦٧٤). الأوراق ١ و٢ و٤١ هي أوراق بديلة.تصف الدراسة البحار والجزر المعروفة والمخلوقات التي تعيش بها والظواهر الرائعة؛ والإبحار؛ والمد والجزر والنظريات المتعلقة بهما. وتناقش أيضًا موضوعات متعددة عن الكون والفلك والأبراج والتقويم والأرصاد الجوية، وتصف الأنهار الإقليمية، وتستشهد بالعديد من المراجع بما في ذلك رواة الحديث وفلاسفة ما قبل الإسلام والعديد من علماء العصر الإسلامي. تعرّف الملاحظات الهامشية في صص. ٣٥و و٩٩ظ و١١٢و شيخ المؤلف المذكور كثيرًا بأنه عالم الدين البارز والصوفي إبراهيم بن حسن الكوراني الشهرزوري (١٦١٦-١٦٩٠)، ويقال إنه شيخ المؤلف ابن ميمي.الرسوم البيانية:رسم تخطيطي لمجمع البحرين: الأخضر (الأطلسي)، والأسود (الفارسي)، والرومي (البحر الأبيض المتوسط) (ص. ١٨ظ).رسم كوني (على ورقة بديلة)، يوضح العلاقة بين منازل القمر وفصول السنة، والكواكب وعناصر المجال الفرعي القمري (ص. ٤١ظ)البداية (ص. ١ظ، الأسطر ٢-٥):الحمد لله الذي خلق الماء وكون منه الأرض والسماء أنشأهاواحدة واحدة رتقا رتقا وفتقها سبعا سبعا فتقا فتقا رفع السماءبقدرته وزينها بالكواكب والجمال ودحى الأرض بحكمته وأرساهابالجبال...النهاية (ص. ١٢٢ظ، سطر ١١-١٥):...ففي دقائقالتقدير المحكمة في رقائق التصوير عليها يدور أمر الأيات القاهرةوالمعجزات الظاهرة ومنها تنشاء الكرامات الباهرة خلق اللهمن هذه السماء ملائكته ليس لهم عبادة إلا إرشاد الخلقإلى أنوار الحق...حرد المتن (ص. ١٢٢ظ، سطر ١٥-١٧):...تم هذا لكتاب (!) بعون عناية الملك الوهاب يوم الأحد يوم أربعة عشرفي جمادى الثاني سنة ١٠٨٥وقد وقع فراغه في البصرة المجيدملخص: A wide-ranging treatise on natural phenomena relating to the seas, by ʿAbd al-Qādir ibn Aḥmad ibn ʿAlī ibn Mīmī al-Baṣrī (عبد القادر بن أحمد بن علي بن مِيمي البصري, d. 1674). The text, also known as Wary al-zand bi-al-jazr wa-al-madd(وري الزند بالجزر والمد), was composed in 1084/1673 and the present copy was completed, according to a colophon (see below, f. 122v, lines 15-16) in a different hand, in Baṣrah on 14 Jumādá II 1085 (6 September 1674). Folios 1, 2 and 41 are replacements.The treatise describes the known seas and islands and their associated creatures and marvelous phenomena; seafaring; and the tides and theories concerning their cause. It also discusses various cosmological, astronomical, zodiacal, calendrical, and meteorological subjects and describes regional rivers, citing throughout numerous authorities including relators of hadīth, pre-Islamic philosophers and numerous scholars of the Islamic era.Marginal notes on ff. 35r, 99v and 112r identify the author's frequently-mentioned shaykh (شيخنا) as the pre-eminent theologian and sufi Ibrāhīm ibn Haṣan al-Kūrānī al-Shahrazūrī al-Shahrānī (1616-1690), said to be Ibn Mīmī's personal teacher (وهو شيخ المؤلف).Diagrams:Schematic diagram of the confluence (مجمع البحرين) of the Green (i.e. Atlantic), Black, Persian, and Rūmī (i.e. Mediterranean) seas (f. 18v).Cosmological diagram (on a replacement folio), showing the relationship between the stations of the moon and the seasons of the year, the planets and sublunary creations (f. 41v)Begins (f. 1v, lines 2-5):الحمد لله الذي خلق الماء وكون منه الأرض والسماء أنشأهاواحدة واحدة رتقا رتقا وفتقها سبعا سبعا فتقا فتقا رفع السماءبقدرته وزينها بالكواكب والجمال ودحى الأرض بحكمته وأرساهابالجبال...Ends (f. 122v, lines 11-15):...ففي دقائقالتقدير المحكمة في رقائق التصوير عليها يدور أمر الأيات القاهرةوالمعجزات الظاهرة ومنها تنشاء الكرامات الباهرة خلق اللهمن هذه السماء ملائكته ليس لهم عبادة إلا إرشاد الخلقإلى أنوار الحق...Colophon (f. 122v, lines 15-17):...تم هذا لكتاب (!) بعون عناية الملك الوهاب يوم الأحد يوم أربعة عشرفي جمادى الثاني سنة ١٠٨٥وقد وقع فراغه في البصرة المجيدالوصف المادي: المادة: ورق مسلّك شرقيالأبعاد: حجم الورقة ٢٢٨× ١٢٠مم [المساحة المكتوبة ١٦٤× ٨٣مم]ترقيم الأوراق: ترقيم المتحف البريطاني بالقلم الرصاص؛ ترقيم عربي شرقي بالحبر الأسود. أضيف ترقيم الورقة ٧٧أ من قبل المفهرسالتسطير: مسطرة؛ ١٥ سطرًا في كل صفحة؛ مسافة تباعد رأسية ٩ أسطر لكل ١٠ سمالخط: نسخ الحبر: حبر أسود، مع تحمير الكلمات المفتاحية وإطارات النصالزخرفة: رسمان بيانيان (صص. ١٨ظ و٤١ظ)التجليد: إطار من الجلد البني مطبوع بالتمحيط، يحوي أغلفة ورقية، ومختوم بجامة وأذيال جامات وردية في الوسط، مع حبكات سفلية باللونين الأخضر والأرجوانيالحالة: تلف ناتج عن المياه في هوامش الحافة الأمامية؛ إصلاحات لحواف الأوراق في أنحاء المجلد؛ تبقّى جزء فقط من شريط ذيل المجلدالحاشية: قليلة جدًا، لكن انظر النطاق والمحتوىالأختام: صص. ١٢٢ظ، ١٢٣ظ و١٢٤ظ (جميعها ممسوحة)؛ أختام المكتبة البريطانية: صص. ١و و١٢٣ظ
212. Ṣanāyiʻ-i asṭurlāb
- الوصف:
- Manuscript. Persian. Title from fol. 1b. Pagination: 1st work: fol. 1b-26a (14 lines); 2nd work: fol. 27b-43a. (15 lines) First work written by ʻAlī ibn Aḥmad al-Shīrāzī; scribe of second work not identified. Gift of Cyrus Ebrahim Zadeh, Nov. 9, 2009. First work written in al-Ṭihrān [Tehran], Iran; second work written in Iran, city not identified. Paper: yellowish, polished cream color commercial paper with no visible watermarks; black ink, with rubrication and some overlining in red; some pages folded over; catchwords. First work: Cursive Naskh; 14 lines in written area 16 x 9 cm.; second work: Nastaʻliq; 15 lines in written area 16.5 x 9.5 cm. First work: Cursive Naskh; second work: Nastaʻliq. Astronomical drawings throughout in red and black. Folio 1b-26a; Folio 27b-43a. Library of Congress. Manuscript, M305. Binding: blue grain over cardboard sides, dark blue cloth spine.
213. "Kitāb al-Bulhān ('Book of Wonders') and other works"
- الوصف:
- Full catalogue record in Fihrist: Union Catalogue of Manuscripts from the Islamicate WorldRecord origin: "Description based on the Bodleian Library's public card index of Arabic manuscripts with additional enhancements by the OCIMCO project team. Image descriptions based in part on CarboniRecord origin: S. (1988)Record origin: Il Kitab al-bulhan di Oxford."Composite manuscript in Arabic of divinatory works, dating principally from the late 14th century A.D., containing astrological, astronomical and geomantic texts compiled by Abd al-Ḥasan Al-Iṣfāhānī, with illustrations. Fol. 81a is in Turkish.Extent: 176 leaves (ff. 80 + 13 + 36 + 33 + 7 + 4 + 3). 245 x 160 mm.Layout: Various page formats.Hand: Naskh, with title in Eastern qufic, fol. 1b.Decoration: 83 illustrations, including miniatures.Binding: European calf, 17th century, double blind fillets toward board edges, blind garland rolls on fore-edges of boards, red speckled edges of textblock, numbered on fore-edge in pen, spine title stamped in gilt: Astrolog. Shelfmark on spine stamped in gilt: Bodl. 133. Paper label on spine: Arch. O c.2.
214. 'التعريفات (MS 595)
رسالة في الاستعارة (MS 597)
ملخص نتايج الفنون (MS 598)
رسالة في حادث العالم (MS 599)
رسالة في تحقيق التغليب و الترتيب (MS 600)
رسالة في زاميرش شان (MS 601A)
رسالة في تحقيق نفس األمر والفرق بينه وبين الخارج والذهن (MS 602)
ضعية ا (MS 603)
الوضعيةا (MS 604)'
- الوصف:
- Binding and script features: MS 595: Tamamı deri, vişne çürüğü renkli, mukavva cilt. Tezhip özellikleri : Söz başları kırmızı mürekkeple imla edilmiştir.MS 597: Tezhip özellikleri : Bazı kelimelerin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.MS 598: Tezhip özellikleri : Konu başlıkları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. 201b, 202b ve 203a’da kırmızı mürekkeple imlâ edilmiş içiçe daireler vardır.MS 600: Tezhip özellikleri : Ayetlerin ve konu başlarının üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.MS 602: Tezhip özellikleri : 214a’daki eser ismi ile bazı kelimelerin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir. MS 604: Tezhip özellikleri : Ayetlerin üst tarafları kırmızı mürekkeple imlâ edilmiştir.Contents: 'Birbirinden farklı 10 adet yazmanın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve ciltlenmiş bir eserdir (Yazma numaraları : MS 595, MS 596, MS 597, MS 598, MS 599, MS 600, MS 601, MS 602, MS 603, MS 604) MS 595: Seyyid Şerif Cürcânî’nin İslâmî ilimlere dair alfabetik terimler sözlüğüdür. Değişik ilim dallarına ait 1500 kadar terimi alfabetik olarak ilk defa bir araya getirmesiyle tanınan eserde tefsir, hadis, fıkıh, kelâm, tasavvuf, Arap dili ve edebiyatı, felsefe, mantık, matematik, astronomi, tıp gibi ilimlerde kullanılan önemli terimlere yer verilmiştir. Terimlerin öncelikle sözlük anlamlarına yer verilmiş olup bazılarında ise doğrudan terim anlamlarına yer verilmiştir. Eserin birçok baskısı bulunmaktadır (Paris, İstanbul, Kahire, Saint Petersburg, Beyrut, Tebriz, Tahran). Aynı zamanda Fransızca, Farsça ve Türkçe tercümeleri bulunan esere Muhammed Abdürraûf el-Münâvî et-Tevkîf ‘alâ Mühimmâti’t-Ta’ârîf adıyla bir zeyil yazmıştır. İsmail Hakkı Bursevî ise eserin belli bir kısmı için Risâletü’l-Hazerât ismiyle şerh yazmıştır. Eser üzerine başka çalışmalar da vardır. Eser Arif Erkan tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın birinci eseridir. Eserin elimizdeki nüshası son taraftan eksik olup eser 31b’den itibaren başlamaktadır. Öncesindeki yapraklarda 1a’da Câmi’u-sagîr’den Arapça nakil vardır. 1b boştur. IIa’da silinmiş temellük mührü ve fevâid, 2b-3a’da fıkıh, dil ve mantığa dair fevâid, 3b’de “el” takısına dâir fevâid vardır. 4a-8b boştur. 9a-10a’da hadisler ve mev‘ize, 10b-13a’da Kevser Suresi’nin tefsiri; 13b-14a’da Hamd’e dair şerh vardır. 14b-16a boştur. 16b-17a’da tefsir ve mev‘izeye dair fevâid vardır. 17b-19a boştur. 19b-21a’da çoğunluğu et-Tarîka - tü’l -Muhammediyye şerhi’nden alıntılar, 21b-22a’da hadis rivayetleri, 22b’de tefsir vardır. 23a boştur. 23b’de tefsir ve hadis rivayetleri vardır. 24a boştur. 24b-25b’de Me‘âlimu’t-Tenzîl isimli eserden nakil vardır. 26a boştur. 26b-27b’de “Yedinci bab, cennet ve cennettekilerin övgüsü hakkındadır,” başlıklı mev ‘ize, 27b-28b’de “Ondokuzuncu bab, kabir azabı hakkındadır,” başlıklı fevâid vardır. 29a boştur. 29b’de tefsir vardır. 30a boştur. 30b’de kulların fiillerine ve Kelâmullah’a dâir fevâid vardır. 92b boştur. Derkenarlar büyük ölçüde boştur. Az sayıdaki derkenarda ise minhuvât vardır; bazı yapraklarda metne sığmayan kelimeler müstensih tarafından derkenara yazılmıştır.MS 596: Arapça olan bir buçuk varaklık risalede kulların fiillerinin altı çeşit sonuç doğu - rabileceği belirtildikten sonra bu filler anlatılmaktadır. Derkenardaki Mehmed Emin’den yapılan ilk nakilde ise bu ihtimallerin altı değil dokuz olduğu şeklinde bir itiraz vardır. Eserin müellifi olarak Musa el-Pehlevânî Tokâdî kayıtlıdır. Farklı kataloglarda ise Musa el-Pehlevânî Tokâdî’nin vefat tarihinin 1133/1721 olduğu belirtilmektedir. Müellifin el-Pehlevâni sıfatı ve vefat tarihi bu bilgilerden yola çıkarak yazılmıştır. Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın ikinci eseridir. İstinsah kaydında müstensih, zaman ve mekâna dair bilgi yoktur. Derkenarda İbnu’ş-Şeyh Mehmed Emin’den iki, Şer - hu’l-Mevâkıf’tan bir nakil vardır; bir tane de minhuvât bulunmaktadır.MS 597: Meşhur Osmanlı âlimi Ali Kuşcu’nun bu risalesinde dilin delalet açısından özellik leri tartışılmaktadır. Müellif esere lafzı kısımlarına ayırarak başlamaktadır. İsmail Ayvalı’nın şerh ettiği Risâle fi’l-İsti‘âre’nin Musa Yıldız tarafından da edisyon kritiği ve tercümesi yapılmıştır (bkz. Kaynakça). Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın üçüncü eseridir. İstinsah kaydında müstensih, zaman ve mekâna dair bilgi yoktur. 147a boştur. 147b’de pratik tıbba dair Türkçe fevâid var dır. 148a-148b boştur. Metne sığmayan bazı kelimeler müstensih tarafından der kenara yazılmıştır. Nüsha reddâdelidir.MS 598: Nevî Efendi’nin İlimlerin tasnifine dair kaleme aldığı Netâyicü’l-Funûn isimli eserin Rıdvan b. Kasım tarafından yapılmış Türkçe muhtasarıdır. Eserde mukaddime yoktur. Kaynak eserde 12 ilmin tanım, faide, garaz gibi kavramlar bağlamında ele alınmaktadır. Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın dördüncü eseridir. İstinsah kaydında müstensih, zaman ve mekâna dair bilgi yoktur. 199b’de besmeleden sonra eserin ismi yazılıdır. Der kenarlarda 201b, 202b ve 203a’da kırmızı mürekkeple imlâ edilmiş astronomiye dair iç içe daireler ve birkaç tane minhuvât vardır. Nüsha reddâdelidir.MS 599: Alemin muhdes olduğu önermesinde selefin icma ettiğini belirterek başlayan ri salede her muhdesin zorunlu olarak bir muhdisi olacağı belirtildikten sonra bu kıyasın tahlili yapılmakta ve varlık kategorilerine değinilmektedir. Müellifin ismi istinsah kaydından tespit edilmiştir. Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın beşinci eseridir. Ahmed b. Mustafa el-Kureyşî tarafından istinsah edilmiştir. Müstensih müellifi ‘hocamızın hocası’ diye takdim etmektedir; bu da nüshaya ayrı bir değer katmaktadır. İstinsah tarihi yoktur. Fakat bu mecmu adaki bir sonraki bir yapraklık risalenin müstensihi de Mustafa b. Ahmed’tir ve o nüshanın tarihi 1261/1845’tir. Bu nüshanın tarihi de 1261/1845 olabilir. Müsten sih istinsahı bitirdiği esnada Bur’da Yeni Daire (?) Medresesi’nde bulunduğunu ve Sadık el-Kayserevî’den izin aldıktan sonra istinsahı yaptığını belirtmektedir. Müstensihin izin ile kastettiği (teezzun) icazet/mülazemet olmalıdır. 209a-b’de Saçaklızâde’nin Neşrü’t-Tavâli‘ isimli eserinden iktibas vardır. Derkenarlar boştur. Nüsha reddâdelidir. MS 600: Meşhur Osmanlı bilgini Kemalpaşazâde’nin bir yapraklık bu risalesinde Arap edebiyatı istılahlarından “Tağlîb” konu edinilmektedir. Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın altıncı eseridir. Nüshanın istinsahı Ahmed b. Mustafa el-Kureyşî tarafından 1261/1845’te bitirilmiştir. 210a’da üçgenin iç açılarına dair başka bir eserden alınan ve yine Ahmed b. Mustafa tarafından istinsah edilmiş yaprak vardır. Ahmed b. Mustafa başka bir eserin parçası olan bu yaprak için risale tanımlaması yapmaktadır. Fakat bu yaprağın hangi eserin parçası olduğu tespit edilememiştir. Diğer yandan Mustafa b. Ahmed bu kayıtta tarih olarak 1271/1854- 5 tarihini vermektedir. Tarihlerin birisinde yanlışlık yoksa birbirini müteakip iki yaprak aynı hat ve aynı kalemle on yıl arayla istinsah edilmiştir. Bu da en az on yıldır bu mecmuanın ya da henüz mecmuaya dahil olmamış bu nüshanın ve bu yaprağın müstensih Mustafa b. Ahmed’te olduğunu göstermektedir. Bu gösterile nin gösterileni ise müstensihin bu nüshayı kendisi için istinsah etmiş olduğu, yani bu istinsah kaydının dolaylı bir temellük kaydı olduğudur. Derkenar boştur.MS 601: Hadis usulüne dair kaleme alınan eserin mukaddimesinde müellif muhaddis ve usûl-i hadisçilerin, hadislerin taksiminde farklı görüşler ileri sürdüklerini ve ken disinin de eseri bu yüzden kaleme aldığını belirtmektedir. Eserin müellifi tespit edilememiştir.Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın yedinci eseridir. İstinsah kaydı yoktur fakat bu mecmua daki bir önceki ve bir sonraki risalelerin müstensihi Ahmed b. Mustafa tarafından istinsah edilmiş olmalıdır. 210b boştur. 212a’da Kasım isimli bir kimseden nakille olağanüstülüğün sekiz çeşidine dair Arapça fevâid vardır. 212b boştur. Derkenar lar boştur. Nüsha reddâdelidir.MS 601A: Şan zamirinin kıyasa muhalif olarak beş şekilde kullanılmasını konu edinen bir yapraklık risaledir. İstisah kaydında müellifinin Mehmed Zenremi (?) isimli kimse olduğu belirtilmektedir. Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın sekizinci eseridir. Ahmed b. Mustafa el-Kureyşî tarafından 1261/1845’de istinsah edilmiştir. Derkenar boştur. 212b boştur.MS 602: Bu bir varaklık risalede "şey"in bilgisi\'nin nasıl elde edileceğini konu edinen nefsü\'l-emr teorisi ele alınmaktadır.Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın dokuzuncu eseridir. İstinsah kaydı yoktur. 214b’de umum-i mecaz ile umum-ı müşterek arasındaki farka dair Hasan Çelebi imzalı not vardır. Aynı yaprakta yine Hasan Çelebi imzasıyla sarfa dair başka bir not daha var dır. 215a’da Arapça dua vardır. 215b-218a’da belagâtContents: mantıkContents: felsefeContents: tefsirContents: usul-i fıkıh ilimlerine dair fevâid vardır. Bu fevâidlerden bazıları bu mecmuadaki bazı nüshaların da müstensihi olan Ahmed b. Mustafa’ya aittir ve hocası Sadık Kayse revî’den nakil yapmaktadır. MS 603: Vaz‘ ilminin kurucusu olduğu kabul edilen el-Îcî’nin vaz‘iyye risalesidir. Âdâbu’l-Bahs ve Âdâbu’l-Adudiyye olarak da bilinen ve asırlarca medreselerde okutulup ezberleni len el-Îcî’nin bu eseri istidlal yolu ve metodlarını konu alan yarım varaklık muhtasar bir metindir. Bir mukaddimeContents: bir tenbîhContents: bir taksim ve bir hatimeden oluşan risalenin birinci kısmında mantıkî bir taksim yapılmaktaContents: ikinci kısımda yer alan tasnifin mevcûdatla ilgisinin kurulması gerektiğine değinilmekteContents: üçüncü kısımda ise bu alâ ka temellendirilmektedir. Taksim bölümü literatürün oluşturan temel meselelerin ele alındığı yerdir. Eserin üzerine birçok şerh ve haşiye yapılmıştır. Ek bilgiler: On bir eserli mecmuanın onuncu eseridir. Elimizdeki metin münazara metinlerinin olduğu mecmuaya sonradan eklenmiştir. İstinsah kaydı yoktur. Derkenar boştur. MS 604: İstinsah kaydında Saçaklızâde’ye isnâd edilen risalede Allah’ın varlığının kendi zatından olduğuContents: maddeden mücerret olduğuContents: cisim veya atomdan ibaret olma dığıContents: mekân ve yönden münezzeh olduğu gibi kelam meseleleri ele alınmaktadır. Risalede Şerhu’l-MevâkıfContents: et-Tefsîrü’l-KebîrContents: Şerhu’l-Mekâsıd kitaplarına atıf yapılmaktadır. Ek bilgiler:On bir eserli mecmuanın on birinci eseridir. İstinsah kaydı yoktur; fakat bu mec muadaki bazı nüshaların müstensihi olan Ahmed b. Mustafa tarafından istinsah edilmiş olmalıdır. Risaleden sonra yedi yaprak daha vardır. 219a’da Hasan Çe - lebiContents: Dede CöngiContents: Bahru’l-‘Ulûm’dan nakiller vardır. Aynı yapraktaki bir fevâidin altında ise “üstaddan bu şekilde işitildiContents: ” kaydı vardır. Bu notu yazan müstensih Ahmed b. Mustafa olmalıdır. 220a’da Ahmed b. Mustafa Kureyşî imzasıyla Tef sîru’l-Kebîr’den nakil vardır. 220b’de Türkçe ve Arapça tılsımlar bulunmaktadır. 221a’da münazaraya dâir fevâidContents: 221b-222b’de tefsir ve sarfa dair fevâid yer alır. 223a’da Arapça beyitler ve dualarContents: 225a’da Arapça beyitlerContents: 225b’de Arap - ça-Türkçe manzumeler ve Ahmed b. Mustafa’nın çocuğunun tevellüt kaydı vardır (2 Cemaziyelevvel 1263/18 Nisan 1847). 226a’da fıkhî fevâidContents: 226b’de Arapça beyit vardır. Mecmuaya dair: Elimizdeki mecmua bir risale mecmuasıdır. Mecmuada müstensihler öne çıkmaktadır. İlk üç nüshada istinsah kaydı yoktur; fakat bu nüshaların üçü de aynı müstensih elinden çıkmış olmalıdır. Bunun üç karinesi vardır: birincisiContents: yazı karakteri benzemektedir. İkincisiContents: nüshalarda metne sığmayan bazı kelimeler derkenarlara yazılmıştır. Üçüncüsü ve daha önemlisi ise alışılageldiğin dışında bazı yaprakların “a” yüzünde de reddâde yazmaktadır. Mecmuada dikkat çeken diğer müstensih ise Ahmed b. Mustafa el-Kureyşî’dir. Mustafa b. Ahmed mülazemetini henüz tamamlamış bir molla olmalıdır. Büyük bir ihtimalle mecmuada istinsah ettiği nüshaları da kendisi için çoğaltmıştır. Bazı notların altında hocalarına atıf yapar. Müstensih en az bir kere evlilik yapmıştır ve en az bir çocuğu vardır. Nitekim 225b’de çocuğunun doğum tarihi atılmıştır. Fakat bu kayıt Ahmed b. Mustafa tarafından değil bilakis onun adına başkası tarafından yazılmış gibidir. Çünkü burada müstensihten Ahmed Efendi olarak bahsedilmektedir. Bu tevellüt kaydında dikkat çeken diğer bir ifade ise müstensih Ahmed’in babasından Molla olarak bahsedilmesidir. Oysa Ahmed b. Mustafa bu mecmuadaki hiçbir kayıttta babasından Molla olarak bahsetmemektedir. Bu da bu kaydın Ahmed b. Mustafa’yı tanıyan başka biri tarafından atıldığını düşündüren ikinci bir karine olduğu gibi müstensihin ilmiyeli bir aileye mensup olduğunu da göstermektedir. Öte yandan müstensih Mustafa b. Ahmed’in her ne kadar nisbesi Kureyşî olsa da yazma pratikleri ve yaptığı kimi hatalar onun Arap değil Acem olduğunu düşündürmektedir.'Paper type: MS 595, MS 596, MS 597, MS 598, MS 599, MS 600, MS 601, MS 601A, MS 602, MS 603, MS 604: Filigranlı, az aherli, açık renkli, orta kalınlıkta kağıtCalligraphic style: MS 595, MS 596, MS 597, MS 601, MS 603:Nesih / Naskh script;MS 599, MS 600: Talik / Taʿlīq script;MS 604: TalikInk color: SiyahDescription of script: MS 595: Yaprak sayısı : 31b-91a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : 110x175 mm / Kağıt boyutu : 160x230 mm.MS 596: Yaprak sayısı : 141b-1142b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 20, 21, 7 / Yazı alanı boyutu : 155x75 mm / Kağıt boyutu : 235x160 mm. MS 597: Yaprak sayısı : 142b-146b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21 / Yazı alanı boyutu : 140x80 mm / Kağıt boyutu : 160x230 mm.MS 598: Yaprak sayısı : 199b-207b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : Değişken / Yazı alanı boyutu : 80x110 mm / Kağıt boyutu : 160x230 mm.MS 599: Yaprak sayısı : 208a-209a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 32-32-14 / Yazı alanı boyutu : 120x200 mm / Kağıt boyutu : 160x230 mm. MS 600: Yaprak sayısı : 209b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 18 / Yazı alanı boyutu : 100x130 mm / Kağıt boyutu : 160x230 mm. MS 601: Yaprak sayısı : 211a-212-a / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 21-31-15 / Yazı alanı boyutu : 110x180 mm / Kağıt boyutu : 160x230 mm. MS 601A: Yaprak sayısı : 213-a / Sütun sayısı : 1 / Yazı alanı boyutu : 110x180 mm / Kağıt boyutu : 160x230 mm. MS 602: Yaprak sayısı : 214a-214b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 18 / Yazı alanı boyutu : 90x150 mm / Kağıt boyutu : 160x230 mm. MS 603: Yaprak sayısı : 218b-218b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 26 / Yazı alanı boyutu : 100x180 mm / Kağıt boyutu : 160x230 mm. MS 604: Yaprak sayısı : 219b / Sütun sayısı : 1 / Satır sayısı : 13 / Yazı alanı boyutu : Değişken / Kağıt boyutu : 160x230 mm.
215. Almagest (in the recension of Nāṣir al-Dīn al-Ṭūsī)
- الوصف:
- Full catalogue record in Fihrist: Union Catalogue of Manuscripts from the Islamicate WorldThe greatest influence on the development of Arabic astronomy was the Almagest of Ptolemy (2nd century). The Almagest was translated several times into Arabic in the 9th century, and in the ensuing centuries attracted countless commentaries &c.
216. Almagest.
- الوصف:
- Full catalogue record in Fihrist: Union Catalogue of Manuscripts from the Islamicate WorldText pages with astronomical tables.In Arabic.